Σχολική φοβία. Δεν ξαναπάω στο σχολείο!

Πολλά παιδιά, στα πρώτα χρόνια της σχολικής τους φοίτησης, κάποιες φορές δυσφορούν ή αρνούνται να πάνε στο σχολείο. Συνήθως όμως, γρήγορα το ξεπερνούν. Υπάρχουν και περιπτώσεις που η άρνηση είναι τόσο έντονη, που δίνει την εντύπωση ότι το παιδί αδιαφορεί για κάθε σχολική δραστηριότητα.

Σχολική άρνηση
Η σχολική άρνηση είναι από τη φύση της διαφορετική και εξαρτάται πάντα από την ηλικία του παιδιού. Έτσι, τα μικρότερα παιδιά θα τα δούμε να αντιτίθενται, να ενοχλούνται με το σχολείο, να θυμώνουν, να σιωπούν και να ονειρεύονται… Ή αντίθετα, η άρνησή τους να παίρνει τη μορφή της παθητικότητας. Στην προεφηβεία ή στην εφηβεία, η αντίθεσή τους για το σχολείο εκδηλώνεται με σκασιαρχείο.

Γιατί αρνείται το παιδί να πάει στο σχολείο;
Ίσως γιατί και οι γονείς του δείχνουν μια αδιάφορη ή και εχθρική στάση απέναντι στο σχολείο. Με άλλα λόγια, προβάλλουν στο παιδί τους τα δικά τους αρνητικά συναισθήματα όσον αφορά στη σχολική φοίτηση. Ή ίσως επειδή οι γονείς έχουν υπερβολικές απαιτήσεις, δημιουργώντας στο παιδί την αίσθηση ότι δεν μπορεί να τα καταφέρει.

Ο φόβος για το σχολείο
Όταν η άρνηση ενός παιδιού παραμένει και παίρνει μεγάλες διαστάσεις, τότε εξελίσσεται σε σχολική φοβία. Πώς την εκφράζει το παιδί; «Με διαμαρτυρίες, κλάματα, φωνές και κατηγορηματική άρνηση να πάει σχολείο, καθώς και με έντονες αντιδράσεις άγχους και πανικού, στις προσπάθειες των γονιών του να το πείσουν να πάει. Αν μάλιστα πιεστεί πολύ, τότε η κρίση παίρνει δραματική τροπή, καθώς το παιδί κλείνεται στο δωμάτιό του κλαίγοντας, ενώ δε δέχεται κανένα επιχείρημα. Στις ηλικίες 5-7 χρόνων, παραπονιέται επίσης ότι του πονά η κοιλιά, το κεφάλι ή ακόμα κάνει εμετούς». «Επιπρόσθετα, ίσως παρατηρηθούν ενούρηση, εγκόπριση, νυχτερινοί εφιάλτες, άρνηση για φαγητό, υπερκινητικότητα, κ.ά.».

Η σχολική φοβία παρουσιάζεται συχνότερα στ’ αγόρια
Από έρευνες έχει αποδειχθεί ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων πρόκειται για μοναχοπαίδια, πρωτότοκα ή μικρότερα παιδιά. Πρόκειται συνήθως για παιδιά με μέση ή και ανώτερη νοημοσύνη, τα οποία παρουσιάζουν καλή σχολική επίδοση. Το άγχος τους συνδέεται με γεγονότα που συνέβησαν και τα επηρέασαν, όπως αλλαγή σχολείου, ασθένεια ή θάνατος ενός γονιού, νοσηλεία ή παραμονή στο σπίτι του ίδιου του παιδιού, ύστερα από κάποια ασθένεια ή ατύχημα. Ασυνείδητα το παιδί προχωρεί σε συνειρμούς που του δημιουργούν φόβο ότι ο δάσκαλος είναι αυστηρός, ότι οι συμμαθητές του είναι κακοί ή το κοροϊδεύουν. Στις μισές περίπου περιπτώσεις σχολικής φοβίας, υπάρχει πλήρης ένταξη του παιδιού τόσο στο σχολείο όσο και στην εξωσχολική ζωή. Στις άλλες μισές, παρότι το παιδί εντάσσεται στο σχολείο, η φοβία παραμένει σε ηπιότερη μορφή και πιθανώς παρουσιάζονται διάφορες δυσκολίες στις σχέσεις του με τους άλλους. Τέλος, σε λίγες περιπτώσεις υπάρχει άσχημη εξέλιξη, εφόσον το παιδί εμμένει στη σχολική του φοβία και αντιμετωπίζει στη συνέχεια διάφορες πρόσθετες δυσκολίες στην κοινωνική του προσαρμογή.

Τι να κάνετε…
– Σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι πολύ σημαντικό το παιδί να μη μένει καθόλου στο σπίτι. Όταν απουσιάζει συχνά από το σχολείο, αποκτά κενά, τα οποία ενισχύουν τις συναισθηματικές του δυσκολίες.
– Μόλις αντιληφθείτε το πρόβλημα, ενημερώστε αμέσως τον δάσκαλο. Η ενθάρρυνση, η προτροπή να συμμετέχει στο μάθημα και ο έπαινος θα το βοηθήσουν.
– Αν το παιδί αντιδρά πολύ έντονα, ξεκινήστε σταδιακά πρόγραμμα ενθάρρυνσής του και επιστροφής στο σχολείο, σε συνεργασία με κάποιον ειδικό.
– Αποφεύγετε να του μεταφέρετε το δικό σας άγχος για το σχολείο.
– Η σχολική φοβία αντιμετωπίζεται με ψυχοθεραπεία, σε συνεργασία με την οικογένεια.