Χελώνα ξηράς. Πώς να την φροντίσετε
Τελευταία, οι χελώνες ξηράς έχουν γίνει ένα πολύ δημοφιλές κατοικίδιο. Ξέρουμε όμως πώς να τις φροντίσουμε για να μη θέσουμε τη ζωή τους σε κίνδυνο;
Κατοικίδιο ή όχι;
Οι χελώνες είναι ένα από τα παλαιότερα ζώα αυτού του πλανήτη, καθώς υπάρχουν πάνω από 200 εκατομμύρια χρόνια. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχουν παρουσιάσει μείωση στον ρυθμό εξάπλωσής τους, λόγω της καταστροφής των βιοτόπων.
Οι χελώνες ξηράς στην χώρα μας, μαζί με τα υπόλοιπα ερπετά και τα αμφίβια, δεν θεωρούνται κατοικίδια· γι’ αυτό, η κράτησή τους θεωρείται αιχμαλώτιση, άρα και παράνομη. Υπάρχουν ορισμένα είδη χελώνας που θα μπορούσαν να ζήσουν ως κατοικίδια. Και πάλι, όμως, θα πρέπει να μην αδιαφορούμε για τις ανάγκες του συγκεκριμένου ζώου και να φροντίζουμε να τις καλύπτουμε όσο το δυνατόν περισσότερο.
Οι χελώνες μπορούν να ζήσουν πολύ καιρό, από 50 έως 100 χρόνια, που σημαίνει ότι πρέπει να είστε προετοιμασμένοι να παρέχετε φροντίδα για μια «ζωή». Σκεφτείτε ότι υπάρχει το ενδεχόμενο να ζήσει περισσότερο από εσάς. Καλό είναι να μην παίρνουμε χελώνες από την φύση, αν δεν έχουμε σίγουρα τον κατάλληλο χώρο για να τις βάλουμε.
Συμπεριφορά και Ιδιοσυγκρασία
Η χελώνα (ξηράς) είναι δημοφιλές κατοικίδιο για πολλούς ανθρώπους, καθώς είναι ήσυχες, χαριτωμένες (ειδικά ως νεογέννητα) και δεν έχουν γούνα.
Οι περισσότερες χελώνες είναι ήρεμες και φιλικές. Είναι από τα πιο αβλαβή ζώα. Εκτός αν δύο αρσενικά τοποθετηθούν στον ίδιο χώρο γιατί μπορεί να γίνουν επιθετικές η μία προς την άλλη, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν.
Καλό είναι να μην τις πιάνετε στα χέρια σας, και ειδικά όταν είναι μικρές. Αυτό μπορεί να προκαλέσει στρες στη χελώνα, το οποίο συχνά οδηγεί σε εκδήλωση ασθένειας.
Περιβάλλον – Στέγαση
Καταρχήν οι χελώνες ως κατοικίδια ζώα είναι οι πλέον κατάλληλες για περιοχές με ήπιο κλίμα. Δεν είναι το κλασικό pet που θα το φιλοξενήσουμε μέσα στο σπίτι μας. Προτιμάει εξωτερικούς χώρους, και ιδανικά ένα μεγάλο όμορφο κήπο. Έστω στη βεράντα, αλλά τουλάχιστον να υπάρχει μια μεγάλη γλάστρα με αρκετό και αφράτο χώμα. Η ιδανική κατοικία για της χελώνες ξηράς είναι στην ύπαιθρο, με δέντρα, χόρτα και λουλούδια, το φως του ήλιου, τον αέρα και όλες τις συνθήκες που ταιριάζουν σε ένα ζώο.
Εάν δεν έχουν αυτά τα στοιχεία, μπορεί είτε να υποφέρουν από υπερβολικό άγχος είτε να πάθουν αβιταμίνωση. Επομένως, δεν πρέπει να βρίσκονται σε περιβάλλον όπου θα βλέπουν μόνο τσιμέντο. Ένα τεράριουμ με διαστάσεις όχι μικρότερες από 36x18x18 αποτελεί μία καλή λύση. Το φαγητό και το νερό θα πρέπει να παρέχονται σε ξεχωριστά μπολ, όπου θα μπορούν να αναρριχηθούν με ευκολία. Επίσης, είναι απαραίτητη μία θερμή γωνία, όπου η χελώνα θα μπορεί να ζεσταθεί, για να μπορέσει να επεξεργαστεί το ασβέστιο που χρειάζεται.
Σε βεράντες και αυλές στις οποίες υπάρχει πράσινο μπορεί επίσης να ζήσει μία χελώνα ξηράς. Το χειμώνα πέφτουν σε χειμερία νάρκη και ξυπνάνε την άνοιξη, που σημαίνει ότι ο κήπος είναι μια ιδανική «κρυψώνα» για αυτές.
Όταν κατασκευάζετε έξω στον κήπο, ένα χώρο για τη χελώνα, πρέπει να βεβαιωθείτε ότι είναι ισχυρό και ότι βάζετε βαθιά στο χώμα τους φράχτες σας γιατί οι χελώνες είναι αρκετά δυνατές. Ας μην ξεχνάμε ότι πάντα χρειάζεται περίφραξη, ώστε να μη δραπετεύσει το κατοικίδιό μας. Δεν είναι λίγες οι φορές που χελώνες τραυματίστηκαν θανάσιμα πέφτοντας από το μπαλκόνι.
Είναι επίσης πολύ σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι ο φράχτης κρατά μακριά σκυλιά και γατιά, Βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν κίνδυνοι στο μέρος που θα τις έχετε.
Επίσης, για μερικές χελώνες, η προσπάθεια να ανέβουν σκαλιά ή άλλα εμπόδια μπορεί να τις οδηγήσει να αναποδογυρίσουν, κάτι που θέλει ιδιαίτερη προσοχή.
Φύλο και αναπαραγωγή
Μετά τα 4 χρόνια, οι χελώνες αρχίζουν να ωριμάζουν ως προς το φύλο τους. Οι αρσενικές είναι μεγαλύτερες, με μακρύτερη και παχύτερη ουρά, που διπλώνει στα πλάγια. Επιπρόσθετα, έχουν μία κοιλότητα στο κάτω μέρος του κελύφους τους. Τα αρσενικά ωριμάζουν σεξουαλικά μετά το 6ο έτος της ζωής τους, ενώ τα θηλυκά πολύ αργότερα. Γεννιούνται από αβγά και όταν είναι μικρές είναι πολύ εύθραυστες. Στην Ελλάδα μπορεί μεγαλώνοντας να φτάσουν έως και τα 35 εκ..
Τον χειμώνα πέφτουν σε χειμερία νάρκη και την άνοιξη αρχίζουν πάλι να δραστηριοποιούνται ως προς την αναζήτηση τροφής και συντρόφου.
Διατροφή
Οι χελώνες ξηράς είναι αυστηρά ζώα φυτοφάγα. Η διατροφή που είναι κατάλληλη για τη χελώνα ξηράς είναι πλούσια σε ίνες και χαμηλή σε πρωτεΐνη και λίπος. Γι’ αυτό, ιδανικά είναι τα φρέσκα λαχανικά, το γρασίδι, το τριφύλλι ή και τα αποξηραμένα χόρτα. Σε μικρότερη ποσότητα καλό θα ήταν να τους παρέχουμε πατάτες και ντομάτες. Γενικά όλα τα αγριόχορτα είναι κατάλληλα για να τους δοθούν σαν τροφή, και αυτές με τη σειρά τους θα κάνουν τις σωστές επιλογές τους.
Το φαγητό εμπορίου θα πρέπει να τους δίνεται συνοδευτικά με την κύρια τροφή τους. Τέλος, θα πρέπει να αποφεύγεται η υπερβολική τροφή, καθώς η χελώνα μπορεί να μεγαλώσει πολύ και να αποκτήσει προβλήματα σε διάφορα ζωτικά όργανα.
Επίσης ένα συμπλήρωμα ασβεστίου, ειδικά για τα οστά και το κέλυφος. Φρέσκο νερό πρέπει να είναι πάντα διαθέσιμο, ώστε να μπορεί η χελώνα να πίνει και να βρέχεται όποτε το θελήσει.
Ασθένειες
Όπως τα περισσότερα ερπετά, οι χελώνες είναι επιρρεπείς σε λοιμώξεις του αναπνευστικού. Οι χελώνες ως κατοικίδια, που ανατράφηκαν στη φύση είναι πιο πιθανό να υποφέρουν από λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, οι οποίες οφείλονται σε ανθυγιεινές συνθήκες. Όπως και οι υδρόβιες χελώνες, μια χελώνα με λοίμωξη του αναπνευστικού θα φαίνεται ληθαργική, θα χάσει βάρος και μπορεί να εμφανίσει περίσσεια βλέννας γύρω από το στόμα και τις ρινικές οδούς. Τα πρώιμα σημάδια μιας αναπνευστικής λοίμωξης περιλαμβάνουν συριγμό και μια χελώνα που αρνείται να φάει.
Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συνήθως αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά, αλλά αυτό απαιτεί διάγνωση από ειδικευμένο κτηνίατρο. Ενώ η χελώνα σας υποβάλλεται σε θεραπεία για λοίμωξη του αναπνευστικού, θα πρέπει να διατηρείται ζεστή.
Πέραν των λοιμόξεων, οι χελώνες είναι πιθανό να αποκτήσουν προβλήματα υγείας λόγω της κακής διατροφής τους. Η ακατάλληλη διατροφή μπορεί να επιβαρύνει τον μεταβολισμό, τα οστά ή και το κέλυφός τους. Τα παράσιτα, και ειδικά τα εντερικά παράσιτα, μπορεί επίσης να τις ταλαιπωρήσουν. Τέλος, όταν η χελώνα δεν βρίσκεται σε μέρος με άφθονο ήλιο, μπορεί να παρουσιάσει έλλειψη βιταμίνης D, που είναι υπεύθυνη για την επεξεργασία του ασβεστίου στον οργανισμό της. Η έλλειψη ασβεστίου δημιουργεί προβλήματα στο καβούκι και στα οστά
Κάτι που είναι σημαντικό να έχουμε υπόψη μας είναι η ευθύνη που έχουμε απέναντι στα ζώα αυτά. Οι χελώνες ξηράς μπορεί να ζήσουν 40-130 χρόνια, γεγονός που απαιτεί μεγάλη δέσμευση από μέρους μας. Εάν δεν είμαστε έτοιμοι, το σωστό θα ήταν να μη στερήσουμε από τη χελώνα το φυσικό της περιβάλλον.
