Νεροχελώνες. Νωχελικοί κατοικίδιοι κολυμβητές
Βουτιές στο νερό και ύστερα ξάπλα στον ήλιο με τις ώρες. Σας θυμίζει σκηνή από τις διακοπές σας; Κι όμως είναι μια συνηθισμένη μέρα της ζωής της νεροχελώνας σας. Ναι αυτής που έχετε φιλοξενούμενη στο ξενοδοχείο – ενυδρείο σας. Πρέπει να την φροντίζετε όσο το δυνατό καλύτερα αν θέλετε να απολαμβάνετε την συντροφιά της για πολλά χρόνια.
Οι χελώνες του νερού (υδρόβιες χελώνες ή νεροχελώνες) ανήκουν και αυτές στην κατηγορία των ερπετών που σημαίνει ότι είναι ψυχρόαιμα ζώα και χρειάζονται ζέστη για να επιβιώσουν. Είναι ιδιαίτερα ανθεκτικές σε δύσκολες / ακραίες συνθήκες ζωής και μπορούν να ζήσουν χωρίς φαγητό για πολλές μέρες ή ακόμα και εβδομάδες (αναλόγως τα είδη). Είναι πολύ δημοφιλείς σαν κατοικίδια ζώα, είναι πολύ ανθεκτικές αλλά ταυτόχρονα και πολύ ευαίσθητες Γι’ αυτό είναι σημαντικό να μάθετε πώς να τις φροντίζετε πριν αποφασίσετε να τις αποκτήσετε.
ΑΓΟΡΑ
Τα δύο πιο γνωστά είδη που διατίθενται σε pet shop στην Ελλάδα είναι η Red ear slider (Trachemys scripta elegans) και η Yellow bellied turtle (Trachemys scripta scripta). Η διατήρηση τους όμως είναι παρόμοια. Είναι υδρόβιες χελώνες γλυκού νερού και περνάνε μεγάλο χρονικό διάστημα ηλιαζόμενες σε πέτρες και κορμούς. Και τα δύο είδη κατάγονται από τις Η.Π.Α. με την «κοκκινομάγουλη» ( Red ear slider) να είναι η πιο δημοφιλής στην Ελλάδα.
Οι «κοκκινομάγουλες» χελώνες με το χαρακτηριστικό γνώρισμα τις κόκκινες παρειές στο λαιμό είναι αρκετά ανθεκτικές και με κατάλληλη φροντίδα ζουν από 20 έως και 30 έτη και στα pet shops συνήθως διατίθενται σε ηλικία περίπου 4-5 μηνών και η διάμετρος του καβουκιού τους δεν ξεπερνά τα 3 εκατοστά.
Αυτά που θα πρέπει κυρίως να προσέξετε κατά την αγορά τους είναι:
1) Αν είναι κινητικές. Θα πρέπει να δείχνουν ζωηρές και όχι νωχελικές.
2) Τα μάτια να είναι διαυγή και τα ρουθούνια καθαρά.
3) Το όστρακο να είναι σχετικά ανθεκτικό. Μπορείτε να το ελέγξετε, πιέζοντάς το ελαφριά από τη ράχη, κρατώντας κόντρα με τα υπόλοιπα δάχτυλα στη κοιλιά του ζώου.
Τώρα, ο αριθμός των νεαρών χελωνών που θα αγοράσετε, παραμένει στη κρίση σας, πάντα με γνώμονα το πόσο είστε διατεθειμένοι να ασχοληθείτε σοβαρά με αυτά και πόσο χώρο έχετε διαθέσιμο. Δυστυχώς αρκετοί έμποροι δεν διστάζουν να πουλήσουν δυο και τρεις ακόμα χελώνες αυτού του μεγέθους. Επίσης δεν ενημερώνουν σωστά στον ανυποψίαστο αγοραστή δίνοντάς του την πλαστική «χελωνιέρα» (χαρακτηριστική πισίνα – νησίδα) του μισού λίτρου νερού και λέγοντάς του ότι το μόνο που χρειάζονται για να είναι υγιής η χελώνα είναι η χελωνιέρα και η τροφή από γαριδάκια.
Αυτό είναι ουσιαστικά παραπλάνηση του κόσμου προκειμένου να πουληθεί το ζώο. Με αυτές τις συμβουλές πεθαίνουν πολλά χελωνάκια μετά από πολλούς μήνες ταλαιπωρίας και ελλιπούς φροντίδας. Οι χελώνες όμως είναι πλάσματα που βγάζουν πολλές ακαθαρσίες κι όσο πιο πολλές είναι σε περιορισμένο χώρο, τόσο πιο επικίνδυνο και τοξικό γίνεται το περιβάλλον που ζουν. Επίσης είναι αδύνατον να ζήσουν και να μεγαλώσουν, αν δεν έρχονται σε απευθείας επαφή με το ηλιακό φως. Ένας εν δυνάμει ιδιοκτήτης υδρόβιας χελώνας πρέπει να φροντίσει να ενημερωθεί για αυτό το καταπληκτικό πλάσμα και να το φροντίζει κατάλληλα για να έχει μια υγιή και ευτυχισμένη χελώνα.
Ας δούμε λοιπόν ποιές είναι οι, όσο το δυνατόν, σωστότερες συνθήκες για τη συντήρησή τους και την υγιή διαβίωσή τους.
ΦΡΟΝΤΙΔΑ
Στέγαση : Ένα ενυδρείο με διαστάσεις αντίστοιχες του μεγέθους της χελώνας. Μήκος ίσο με 6 φορές το μήκος της χελώνας και πλάτος 3 φορές του μεγέθους της. Το νερό στο ενυδρείο πρέπει να έχει βάθος 2 φορές το μέγεθος της χελώνας για να μπορεί να κολυμπάει άνετα. Χρειάζεται ένα μεγάλος μέρος σαν στεριά, οπού θα μπορεί να ξεκουράζεται, να λιάζεται και να στεγνώνει. Μπορείτε να βάλετε πέτρες, κομμάτια ξύλου (ειδικά για ενυδρεία) ή ακόμα και κομμάτια φελλού. Μέσα στο νερό καλό είναι να υπάρχει μία πέτρα ασβεστίου η οποία λιώνοντας θα προσφέρει το απαραίτητο ασβέστιο στη χελώνα.
Καθαριότητα : Καθημερινός καθαρισμός των ακαθαρσιών και κάθε εβδομάδα αλλαγή του νερού σε μικρό ποσοστό. Χρειάζεται φίλτρο νερού για να καθαρίζει το νερό και προσθήκη αντιχλώριου και αντινιτρικού σε ποσότητες σύμφωνα με τις οδηγίες του κάθε προϊόντος. Το νερό εφόσον δεν έχετε προμηθευτεί ένα φίλτρο καθαρισμού, θα πρέπει να το αλλάζετε κάθε 2-3 μέρες σε ανάλογη θερμοκρασία με το παλιό. Τους καλοκαιρινούς μήνες, λόγω ζέστης, να γίνεται πιο συχνά η διαδικασία αυτή. Σε κάθε αλλαγή ή προσθήκη νερού προσθέτουμε ειδικό συμπλήρωμα ιχνοστοιχείων για το κέλυφος της χελώνας.
Θέρμανση : Η θερμοκρασία του νερού πρέπει να είναι 25-29 βαθμούς Κελσίου ανεξάρτητα από την εποχή του έτους,, ενώ πρέπει να υπάρχει σημείο για να λιάζεται περίπου στους 32-35 βαθμούς. Για να το πετύχουμε αυτό χρειαζόμαστε μία basking spot λάμπα πάνω από τη στεριά που έχουμε προσθέσει. Δεν υπάρχει λόγος να ρίχνουμε τις χελώνες σε χειμερία νάρκη το χειμώνα.
Φωτισμός : Πρέπει να υπάρχει φωτορύθμιση της χελώνας για να ξεχωρίζει μέρα και νύχτα. Αυτό το πετυχαίνουμε τη χρήση μιας πρίζας με ενσωματωμένο χρονοδιακόπτη. Υποχρεωτικά πρέπει να υπάρχει λάμπα UVB η οποία προσομοιάζει την ακτινοβολία του ηλιακού φωτός και θα πρέπει να παραμένει αναμμένη για 10 ώρες. Η λάμπα χρειάζεται υποχρεωτικά για να είναι υγιής η χελώνα και να μπορεί να συνθέσει σωστά τη βιταμίνη D3 για το καβούκι και το δέρμα.
Προσοχή! Ακολουθείτε πιστά τις οδηγίες του κατασκευαστή για τη διάρκεια ζωής της λάμπας UVB. Μετά από συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μπορεί να συνεχίζει να βγάζει φως αλλά δεν θα εκπέμπει πια ακτινοβολία η οποία ούτως ή άλλως δεν είναι ορατή στο ανθρώπινο μάτι.
Τον πρώτο καιρό πάντως, όταν τα χελωνάκια είναι ακόμα πολύ μικρά, δεν χρειάζονται τόσο μεγάλο χώρο και εξοπλισμό, αλλά θα σας απασχολήσει σίγουρα αργότερα.
ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Οι νεροχελώνες είναι σαρκοφάγα πλάσματα κι ως εκ τούτου χρειάζονται πολύ πρωτεΐνη στη διατροφή τους. Όσο μεγαλώνουν, μπορούν να τρέφονται και με λαχανικά, όταν όμως είναι μωρά η πρωτεϊνη χρειάζεται καθημερινώς.
Τα μικρά χελωνάκια, απαιτούν όσο το δυνατό περισσότερη ποικιλία στην τροφή. Στα ειδικά καταστήματα θα βρείτε διάφορα είδη αποξηραμένης τροφής (γαρίδες, ψαράκια, καβούρια, έντομα κτλ). Όταν δείτε ότι δεν δίνουν πια σημασία στο φαγητό που τους ρίξατε, καλό θα ήταν να βγάλετε από το ενυδρείο αυτά που περίσσεψαν για τη καλύτερη ποιότητα του νερού.
Ορισμένοι προτιμούν να ταΐζουν τα χελωνάκια σε ξεχωριστή λεκάνη για λόγους καθαριότητας, αλλά πολλές φορές αγχώνονται / τρομάζουν και δεν τρώνε. Να έχετε πάντα στο μυαλό σας, ότι πάντα τρώνε μέσα στο νερό και όχι έξω από αυτό (το νερό τα βοηθάει στη κατάποση).
Καθώς θα περνάνε τα χρόνια, οι ανάγκες της χελώνας σε ζωική τροφή δεν είναι τόσο υψηλές. Μπορείτε να τους δίνετε λαχανικά, ακόμα και κομμάτια φρούτων. Δείτε τι τους αρέσει πιο πολύ και να το προμηθεύετε συστηματικά. Επίσης στη τροφή, καλό θα ήταν να ρίχνετε και 2-3 σταγόνες από βιταμίνες ειδικές για χελώνες που πωλούνται στο εμπόριο. Περιέχουν σημαντικά στοιχεία για την ομαλή φυσιολογία τους και υγεία. Ενώ κατά το πρώτο χρόνο το ζώο πρέπει να ταΐζεται σχεδόν καθημερινά, όταν θα μεγαλώσει καλό θα ήταν να του δίνεται μια περίοδος νηστείας και ειδικά το χειμώνα όπου ούτως ή άλλως δεν θα έχει ανάγκη για τροφή λόγω της χειμερίας νάρκης.
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ
Πέρα από το καθημερινό τάϊσμα, η χελώνα δε χρειάζεται κάποια ειδική φροντίδα. Στο διάστημα της χειμερίας νάρκης η θερμοκρασία του νερού μπορεί και να κυμανθεί στους 10 βαθμούς Κελσίου. Έτσι, αναστέλλεται για 2-3 μήνες η διαδικασία πέψης. Δεν τρώνε σχεδόν καθόλου, γι’ αυτό μην τρομάξετε αν δεν τρώει. Απλά ακολουθεί το ένστικτο της. Μπορείτε να χαμηλώσετε την στάθμη του νερού και να προσθέσετε κάτι σαν φωλιά ή ένα κάλυμμα απλά για να αισθάνεται μια σχετική ασφάλεια.
Από την άνοιξη και μετά μπορείτε τις ηλιόλουστες μέρες να την βάζετε σε μια λεκανίτσα με μια πέτρα στο κέντρο όπου να μπορεί να ανεβεί και να την βγάζετε για μερικές ώρες στον ήλιο. Αυτό προϋποθέτει βέβαια να την έχετε συνεχώς υπό παρακολούθηση, ειδικά αν στον χώρο σας κινδυνεύει από γάτες ή αρπακτικά πουλιά.
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ
Η νεροχελώνα είναι ένα ζώο που εξημερώνεται εντελώς. Μπορεί να γίνει αυτό που ονομάζουμε «κατοικίδιο», με όλη τη σημασία της λέξης. Να ξεκαθαρίσουμε όμως ότι δεν το έχει από τη φύση της, όπως ο σκύλος ή η γάτα. Ακόμα κι αν έχουμε ένα χελωνάκι από νεογέννητο και το ταΐζουμε καθημερινά, δεν πρόκειται να εξημερωθεί, αν δεν περνάμε πολύ χρόνο μαζί του τακτικά.
Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να τρομάζουμε τη χελώνα μας με το να προσπαθούμε συνεχώς να την πιάσουμε. Μη σας κάνει εντύπωση αν κάποια στιγμή ακούσετε τη χελώνα σας να «φωνάζει»! Όταν τρομάζουν πολύ βγάζουν έναν χαρακτηριστικό ήχο σαν στριγγλιά.
Από τη φύση της νιώθει περισσότερη ασφάλεια μέσα στο νερό, γι’ αυτό και κάθε φορά που θα βρίσκεται έξω στη «στεριά» της και θα αντιληφθεί οποιαδήποτε κίνηση, θα βουτάει μέσα στο νερό. Θα περάσει αρκετός καιρός μέχρι να πάψει να μας φοβάται και να ξεχωρίζει τους ιδιοκτήτες της από τους ξένους.
Αυτό που χρειάζεται να κάνουμε αν θέλουμε να έχουμε μια εξημερωμένη χελώνα, είναι κυρίως υπομονή. Μπορούμε να δοκιμάζουμε να την ταΐζουμε με το χέρι σιγά σιγά, ή απλά να στεκόμαστε κοντά στο ενυδρείο και να την παρατηρούμε, χωρίς να την ενοχλούμε. Χρειάζεται προσοχή, γιατί μια φοβισμένη χελώνα μπορεί να μας δαγκώσει ή να μας γρατζουνίσει με τα μυτερά νύχια της. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται όταν την πιάνουμε για να την σηκώσουμε. Θα πρέπει να την κρατάμε από το καβούκι καλά και με τα δυο χέρια (αν είναι μεγαλύτερη) και να προσέχουμε να μην είμαστε αρκετά κοντά στο στόμα της, υπολογίζοντας και το μήκος του λαιμού που είναι αρκετά μακρύς.
Το καλοκαίρι μπορούμε να την αφήνουμε στο έδαφος ή στο γρασίδι να περπατάει, αρκεί να έχουμε εξασφαλίσει ένα μέρος όπου να μπορεί να βουτήξει στο νερό. Συνηθίζει την παρουσία των ανθρώπων και δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις εκείνες, όπου βλέπουμε αυτό το είδος χελώνας να ακολουθεί το αφεντικό της κατά πόδας! Θυμηθείτε ότι από την άνοιξη και μετά που αυξάνουν οι βιορυθμοί της είναι περισσότερο επιδεκτική στην ανθρώπινη προσέγγιση κι άρα εξημέρωση. Στη διάρκεια του χειμώνα καλό θα είναι να την αφήνουμε στην ησυχία της.
ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΦΥΛΛΟΥ
Για να διακρίνουμε αν η χελώνα μας είναι αρσενική ή θηλυκή, θα πρέπει να φτάσει στην ηλικία των 2-3 ετών τουλάχιστον. Άρα σε καμία περίπτωση δε μπορούμε να ξέρουμε αν το χελωνάκι των 3 εκατοστών που αγοράζουμε από το pet shop είναι αρσενικό ή θηλυκό.
Κατά την ενηλικίωση, τα θηλυκά γίνονται μεγαλύτερα από τα αρσενικά, τα αρσενικά όμως έχουν μακρύτερη ουρά και πολύ πιο μακριά νύχια. Επίσης ο πρωκτός της θηλυκιάς βρίσκεται πολύ πιο κοντά στο τέλος του καβουκιού της, σε σχέση με της αρσενικής που βρίσκεται προς το τέλος της ουράς.
Η χελώνα μας μπορεί να ζευγαρώσει από την ηλικία των 5 ετών και μετά. Χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα, αν αποφασίσουμε να κάνουμε αναπαραγωγή στο ενυδρείο και σίγουρα χρειαζόμαστε 2 ενυδρεία για να χωρίσουμε το ζευγάρι σε περίπτωση εγκυμοσύνης της θηλυκιάς.
Υπάρχει ένας πρακτικός τρόπος για να ξεχωρίσετε τα αρσενικά από τα θηλυκά άτομα. Τα σχέδια κάτω από το καβούκι τους αποτελούν ένα απλό μέσο διαχωρισμού. Τα σκούρα και πυκνά σχέδια, τα έχει το αρσενικό, ενώ τα αραιά και όχι τόσο σκούρα τα έχει το θηλυκό. Επίσης τα νύχια των αρσενικών είναι μεγαλύτερα από των θηλυκών. Η ουρά των θηλυκών είναι μικρότερη από των αρσενικών, αλλά παραμένουν πιο εύσωμα από τα αρσενικά.
ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ
Υπάρχει πολύ μεγάλος κίνδυνος το πρώτο καιρό που θα αποκτήσετε χελωνάκι, αυτό να αρρωστήσει. Αυτό είναι αποκλειστικά δικιά σας ευθύνη και του τρόπου φροντίδας του. Ο κίνδυνος ασθένειας περνάει οριστικά μετά από 3-4 μήνες, αφού έχει εξοικειωθεί με το περιβάλλον και την τροφή. Οι χελώνες γενικά μπορεί να παρουσιάσουν ασθένειες που αφορούν είτε τραύματα στο καβούκι ή στα μαλακά τους μέρη, ή εσωτερικές βακτηριδιακές μολύνσεις. Σχεδόν όλα τα προβλήματα στην υγεία των χελωνών προκαλούνται από τη μη τήρηση των σωστών συνθηκών διαβίωσης. Ελλιπής διατροφή, έλλειψη λάμπας UVB, κακή υγιεινή ή πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.
Από την αλλαγή στη συμπεριφορά της χελώνας θα καταλάβουμε ότι κάτι δεν πάει καλά. Αν αρνείται να φάει για πολλές μέρες, αν δε βγαίνει καθόλου στη στεριά και παραμένει ακίνητη στο νερό, αν κρατάει το κεφάλι μέσα στο καβούκι, πρέπει να την παρακολουθήσουμε στενά. Να παρατηρήσουμε καλά το καβούκι της, αν έχει ραγίσματα ή πληγές, καθώς και τα μάτια και το δέρμα της για οποιαδήποτε ανωμαλία. Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να παρατηρήσουμε και αιμορραγία. Αν πρόκειται για κάτι πολύ σοβαρό που δε μπορούμε να αντιμετωπίσουμε στο σπίτι, μπορούμε να απευθυνθούμε σε κτηνίατρο ερπετών.
Μερικές από τις κοινές ασθένειες που ταλαιπωρούν τις υδρόβιες χελώνες είναι οι παρακάτω:
– Μυκητίαση: Στη σάρκα τους εμφανίζονται άσπρα ή γκρίζα στίγματα. Η χελώνα πρέπει να εξεταστεί από κτηνίατρο. Ένας τρόπος για να ανακουφιστεί η χελώνα είναι να προσθέσουμε στο νερό της ¼ του φλιτζανιού μαγειρικό αλάτι για κάθε 20 λίτρα νερού . Στο ενυδρείου μπορούν να προστεθούν τα ίδια φάρμακα που χρησιμοποιούνται σε ενυδρεία τροπικών ψαριών. Σιγουρευόμαστε ότι έχουμε σωστές θερμοκρασίες και UVB λάμπα για αντικατάσταση ηλιακής ακτινοβολίας.
– Σήψη του κελύφους : Πολύ σοβαρή ασθένεια. Τα συμπτώματα είναι μαλακό ή σπογγώδης κέλυφος, αποχρωματισμός κάτω από το καβούκι, πιέζοντας to ελαφρώς στα μαλακά σημεία απελευθερώνεται ένα υγρό με πολύ άσχημη οσμή. Πρέπει οπωσδήποτε να πάμε τη χελώνα σε κτηνίατρο. Τα σάπια σημεία πρέπει να ψηθούν, να αλειφτούν με αντιβακτηριδιακή κρέμα, και μετά από λίγες ώρες να ξεπλυθούν με ιώδιο. Η θεραπεία πρέπει να συνεχιστεί για 14 μέρες. Όσο κρατάει η θεραπεία δεν έχουμε την χελώνα σε νερό, παρά μόνο λίγη ώρα για να ενυδατωθεί και κατά τη διάρκεια ταΐσματος. Η αρρώστια αυτή δημιουργείται συνήθως από κακή υγιεινή στο χώρο της χελώνας, έλλειψη βιταμινών και κακές θερμοκρασίες.
– Πρήξιμο ματιών και μαλακό κέλυφος: Προσθέτουμε βιταμίνες και ασβέστιο στη διατροφή της, προσθέτουμε λάμπα UVB. Υπάρχουν κάποιες σταγόνες που μπορεί να απαλύνουν το πρόβλημα στα μάτια αλλά δεν αποτελούν τη λύση. Προκαλείται από κακή διατροφή και έλλειψη λάμπας UVB.
– Λοιμώξεις αναπνευστικού συστήματος : Οι χελώνες είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς σε λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος. Τα συνήθη συμπτώματα περιλαμβάνουν λαχάνιασμα, ρινική καταρροή ή αφρώδη μύτη, πρησμένα μάτια και όταν επιπλέουν να στέκονται από τη μια μεριά. Θα πρέπει να αυξήσουμε τη θερμοκρασία στο basking spot κατά 2-3 βαθμούς. Αν δεν βελτιωθεί η κατάσταση πρέπει να την εξετάσει κατάλληλος κτηνίατρος.
