Δηλητηρίαση με το μονοξείδιο του άνθρακα από αναθυμιάσεις από μαγκάλι, σόμπα, τζάκι: Οι πρώτες βοήθειες

Οι αναθυμιάσεις από συσκευές οικιακής θέρμανσης (συχνά αυτοσχέδιες) που βασίζονται σε καύσεις, έχουν στοιχίσει ήδη τη ζωή πολλών Ελλήνων. Οι αναθυμιάσεις από καύση, είτε σε μαγκάλι, είτε σε σόμπα, ακόμα και από τζάκι, γίνονται θανατηφόρες όταν δεν υπάρχει επαρκής αερισμός του χώρου.

Η δηλητηρίαση με το μονοξείδιο του άνθρακα (CO) από την καύση οργανικών ουσιών, είναι μία ύπουλη κατάσταση, καθώς είναι άοσμο και δεν διακρίνεται στην ατμόσφαιρα όπως ο καπνός.

Το μονοξείδιο του άνθρακα είναι ισχυρό δηλητήριο, που όταν εισπνευσθεί αρχικά προκαλεί ζάλη, ακολουθεί πονοκέφαλος, αδυναμία του ατόμου που ενώ καταλαβαίνει ότι κάτι τρομερό συμβαίνει, δεν μπορεί να αντιδράσει και τέλος απώλεια αισθήσεων και κώμα.

Το θύμα εμφανίζει βαθύ κόκκινο χρώμα κυρίως στο πρόσωπο.

Τα συμπτώματα δηλητηρίασης από μονοξείδιο του άνθρακα

Αν και συνήθως ποτέ δεν παρουσιάζονται τα ίδια συμπτώματα, μεταξύ των περισσότερο συνηθισμένων αρχικών συμπτωμάτων οξείας δηλητηρίασης από μονοξείδιο του άνθρακα είναι πονοκέφαλος, ζαλάδα, σφίξιμο στο στήθος, αίσθημα κόπωσης, υπνηλία, ναυτία, εμετός, σφίξιμο στο μέτωπο και αφηρημάδα. Η αναγνώριση των πρώιμων προειδοποιητικών σημάτων είναι δύσκολη, διότι αυτά δεν είναι ειδικά, αλλά συνήθως συγχέονται με συμπτώματα άλλων ασθενειών όπως κρυωμάτων, γρίπης ή τροφικής δηλητηρίασης. Η σύγχυση και η αδυναμία μπορούν να εμποδίσουν τα θύματα να διαφύγουν από το επικίνδυνο περιβάλλον, ενώ η καταβολή του θύματος μπορεί να συμβεί μέσα σε λίγα λεπτά. Η διατήρηση ανοιχτών πορτών ή παραθύρων και η λειτουργία ανεμιστήρων δεν εξασφαλίζει την διατήρηση των συγκεντρώσεων του μονοξειδίου του άνθρακα σε ασφαλή επίπεδα.

Καθώς η έκθεση αυξάνει, το θύμα χάνει την ικανότητα συντονισμού των μελών του, αισθάνεται αδυναμία και σύγχυση. Εν συνεχεία μπορεί ν ακολουθήσουν σπασμοί, χάσιμο των αισθήσεων, κώμα και θάνατος. Υψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να οδηγήσουν σύντομα στο θάνατο χωρίς σημαντικά προειδοποιητικά συμπτώματα.

Ένα σημάδι που μπορεί να μας κάνει να υποπτευθούμε δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα είναι το εάν και κάποιος άλλος ή άλλοι στο ίδιο κτίριο έχουν τα ίδια συμπτώματα (περιλαμβανομένων των κατοικίδιων ζώων – μάλιστα αυτά είναι πιο ευπρόσβλητα από τους ανθρώπους στο μονοξείδιο του άνθρακα λόγω του μικρότερου μεγέθους και των υψηλότερων ρυθμών μεταβολισμού και επομένως αναπτύσσουν συμπτώματα πιο φανερά και πιο σοβαρά, συγχρόνως ή και νωρίτερα από τους ανθρώπους).

Τα πιο συνηθισμένα ατυχήματα από εισπνοή CO αφορούν οδηγούς οχημάτων που κοιμούνται μέσα σε αυτά με αναμμένη τη μηχανή, ανθρακωρύχους, μηχανικούς αυτοκινήτων που επισκευάζουν οχήματα σε κλειστά γκαράζ με κακό αερισμό.

Πολύ συχνά πλέον είναι και τα ατυχήματα από εισπνοή CO, που προκαλούνται από συσκευές οικιακής θέρμανσης όπως μαγκάλι, τζάκι η σόμπα σε χώρους που δεν αερίζονται επαρκώς.

Πρώτες βοήθειες σε περίπτωση αναθυμιάσεων

Απομάκρυνση του ατόμου από το χώρο των αναθυμιάσεων. Αν το θύμα δεν αναπνέει πρέπει να εφαρμοστεί τεχνητή αναπνοή και στη συνέχεια άμεση διακομιδή στο νοσοκομείο με ασθενοφόρο και χορήγηση οξυγόνου.

Σε περιπτώσεις ελαφριάς δηλητηρίασης, ο άνθρωπος θα πρέπει να αναπνεύσει αμέσως καθαρό αέρα, ή καθαρό οξυγόνο σε περιπτώσεις βαρύτερης δηλητηρίασης. Ο οργανισμός επανέρχεται στη φυσιολογική λειτουργία του, εκτός βέβαια αν έχει επέλθει κάποια μόνιμη εγκεφαλική βλάβη λόγω της παρατεταμένης έλλειψης οξυγόνου (ανοξίας).

Πώς μπορεί να αποφευχθεί η δηλητηρίαση στο σπίτι

– Τακτικό σέρβις των συστημάτων θέρμανσης που λειτουργούν με πετρέλαιο, φυσικό αέριο, κάρβουνο ή άλλη βιομάζα από ειδικευμένο τεχνικό.

– Αποφυγή της χρήσης θερμαστρών που λειτουργούν με αέριο ή κάρβουνο μέσα σε κλειστούς χώρους (διαμέρισμα, τροχόσπιτο κ.λπ.).

– Προμήθεια συσκευών που φέρουν τη σήμανση CE, η οποία αποδεικνύει ότι το προϊόν έχει ελεγχθεί και πληροί όλες τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές ως προς την ασφάλεια και την προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος.

– Αν χρησιμοποιείτε σόμπα, τζάκι ή καυστήρα βιομάζας σκόπιμη είναι η εγκατάσταση ανιχνευτή μονοξειδίου του άνθρακα που λειτουργεί με μπαταρία.

Θέρμανση και μαγείρεμα με ασφάλεια σε περίπτωση διακοπής ρεύματος

– Ποτέ μη χρησιμοποιείτε μια ανοιχτή ψησταριά ή άλλο είδος φούρνου με αέριο ως μέσο θέρμανσης σε διαμέρισμα, τροχόσπιτο ή σκηνή.

– Ποτέ μη χρησιμοποιείτε ψησταριά με κάρβουνα ως μέσο θέρμανσης σε κλειστό χώρο, εκτός αν το έχετε τοποθετήσει μέσα σε καλά αεριζόμενο τζάκι.

– Ποτέ μην καίτε κάρβουνα σε κλειστό χώρο.

– Ποτέ μη χρησιμοποιείτε θερμάστρες υγραερίου που προορίζονται για κάμπινγκ σε εσωτερικό χώρο ως μέσο θέρμανσης.

– Ποτέ μην τοποθετείτε μια γεννήτρια ρεύματος μέσα σε δωμάτιο, σε κλειστό γκαράζ ή κοντά σε οπή εξαερισμού.