Διαταραχές λόγου

Οι διαταραχές λόγου είναι ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο στη λογοπεδική επιστήμη. Παρακάτω θα παραθέσουμε κάποιες βασικές αρχές, δίνοντας την δυνατότητα σε γονείς και άτομα, που έχουν άμεση σχέση με παιδιά, να μπορέσουν να εντοπίσουν τυχόν λανθάνουσες ή παρεκλίνουσες καταστάσεις.

Συνήθως, μετά την ηλικία του ενός έτους αρχίζει η εξέλιξη του λόγου. Το περιβάλλον του παιδιού, θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικό και να βρίσκεται δίπλα στο παιδί.

Η καλή λεκτική επικοινωνία με τους άλλους είναι απαραίτητη για την ομαλή συναισθηματική και κοινωνική εξέλιξη του παιδιού. Επίσης, πολλά ψυχολογικά προβλήματα εκδηλώνονται με δυσκολίες στην ομιλία και στο λόγο.

Τι θα πρέπει να προσέξουν οι γονείς:
• Λανθασμένη προφορά φωνήματος.
• Ανεπαρκής προφορά φωνήματος.
• Διαταραχές στο ρυθμό και στην αναπνοή.
• Αν το παιδί δυσκολεύεται να αρχίσει μια φράση ή επαναλαμβάνει συλλαβές ή λέξεις.
• Άρνηση ομιλίας.
• Μη ανταπόκριση σε ερεθίσματα ήχου.
• Η φωνή του παιδιού είναι μονότονη, πολύ δυνατή ή πολύ σιγανή και αν η χροιά της δεν είναι ανάλογη με την ηλικία, και στην εφηβεία αν δεν είναι ανάλογη με το φύλο του.
• Αν το παιδί μιλάει με τη μύτη.
• Παλινδρόμηση λόγου, αν ξαφνικά και απότομα σταματήσει να μιλάει ή η ομιλία και ο λόγος του αντί να βελτιώνονται, χειροτερεύουν.
• Αν το παιδί, έχοντας μια αντικειμενικά μικρή δυσκολία, ενοχλείται πολύ και το συζητά επίμονα με τους γονείς του.

Ανάλογα με την ηλικία του, θα πρέπει να ανησυχήσετε όταν το παιδί:
• 18 μηνών λέει μόνο φωνήεντα και καθόλου σύμφωνα. Χρησιμοποιεί 2-3 λέξεις δυσκατάληπτες ή λέει 2-3 λέξεις αλλά δεν τις χρησιμοποιεί πάντα για να δηλώσει το ίδιο πράγμα, π.χ. βλέποντας τη μαμά λέει «μαμά», αλλά το λέει και όταν βλέπει τον μπαμπά, τον αδερφό κ.τ.λ.
• 2 χρονών όταν το λεξιλόγιο του, εκτός από το «μαμά», αποτελείται από λίγες και δυσκατάληπτες λέξεις και δεν παραθέτει δύο λέξεις, σχηματίζοντας προτάσεις του τύπου «μαμά πα» δηλαδή «η μαμά πάει έφυγε».
• 3 χρονών όταν η ομιλία του εξακολουθεί να είναι δυσκατάληπτη, το λεξιλόγιο του περιορισμένο σε ουσιαστικά και λίγα ή καθόλου ρήματα, δεν χρησιμοποιεί άρθρα, επίθετα, επιρρήματα, προθέσεις, δεν έχει την έννοια του πληθυντικού και δεν σχηματίζει απλές προτάσεις π.χ. «η Αννα πίνει γάλα».
• 4 χρονών όταν οι προτάσεις του είναι μικρές και όχι σωστά οργανωμένες, π.χ. λέει «όχι φάω» αντί να λέει «δεν θέλω να φάω», ή λέει «θέλω να πάω τι κούνιε» αντί να λέει «θέλω να πάω στις κούνιες».
Η ομιλία του δεν είναι πάντα κατανοητή π.χ. αφαιρεί συλλαβές από πολυσύλλαβες λέξεις, δεν λέει απλά συμπλέγματα συμφώνων όπως «κλαίω», «πλένω».
Δεν μπορεί να διηγηθεί απλά και πρόσφατα γεγονότα.
• 5 χρονών όταν το λεξιλόγιό του είναι περιορισμένο, και οι προτάσεις του μικρές και φτωχές σε περιεχόμενο. Σ’ αυτή την ηλικία το παιδί πρέπει να χρησιμοποιεί προτάσεις με 10 – 11 λέξεις. Όταν δεν μπορεί άνετα να διηγηθεί ένα γεγονός και στην ομιλία του κάνει πολλά σφάλματα.

Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν το παιδί τους με τις συμβουλές και τις υποδείξεις του ειδικού λογοπεδικού.

Η ανειδίκευτη προσπάθεια να διορθώσουμε τη διαταραγμένη ομιλία, χωρίς τη συμβολή του ειδικού, έχει αντίθετα αποτελέσματα.

Οι διαταραχές λόγου πρέπει κατά κανόνα να διορθώνονται μέχρι τον έκτο χρόνο. Το παιδί μπαίνοντας στο σχολείο, πρέπει να μιλάει σωστά, έτσι ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στα νέα του καθήκοντα.

Πολλά παιδιά αντιμετωπίζουν από την πρώτη μέρα του σχολείου δυσκολίες στη μάθηση της γραφής και της ανάγνωσης.

Η συνεργασία των γονέων με το λογοπεδικό σε όλες τις περιπτώσεις των διαταραχών λόγου θα βάλει την όλη προσπάθεια πάνω σε επιστημονικές βάσεις.