Υπομονή ή Κάκτος των Χριστουγέννων

Γνωρίζετε ότι οι Κάκτοι των Χριστουγέννων κατάγονται από επίφυτα που φυτρώνουν στις διχάλες των δέντρων στα τροπικά δάση του όρους Organ, βόρεια του Rio de Janeiro στη Βραζιλία;

Υπομονή ή Κάκτος των Χριστουγέννων – Schlumbergera spp.

Υπομονή (Schlumbergera truncata)

Σχλουμπεργκέρα (Schlumbergera) ονομάζεται ένα γένος από 6 γνωστά κακτοειδή από τη Βραζιλία, που φυτρώνουν πάνω σε δέντρα. Αυτά είναι τα επίφυτα των τροπικών δασών, που αναπτύσσονται στα κλαδιά των δέντρων όπου παρ’ όλη την ένταση και ποσότητα της βροχής, το νερό στραγγίζει γρήγορα έτσι ώστε οι άνυδρες συνθήκες να επικρατούν τον περισσότερο καιρό. Όχι απροσδόκητα, τα κακτοειδή αυτά είναι αρκετά διαφορετικά σε εμφάνιση από τα «ξαδέρφια» τους που ζουν στην έρημο. Πήραν το όνομά τους από τον Γάλλο Frederic Schlumberger, που ήταν ιδιοκτήτης μιας διάσημης συλλογής φυτών.

Αυτό το είδος περιλαμβάνει τη δημοφιλή Υπομονή (Schlumbergera truncata), που είναι επίσης γνωστή σαν Κάκτος των Χριστουγέννων και τα άνθη του μπορεί να είναι άσπρα, κόκκινα, ροζ ή μωβ. Ο Πασχαλινός κάκτος ή κάκτος της Πεντηκοστής (Hatiora gaertneri) ο οποίος βγάζει λουλούδια σε πολύ έντονο κόκκινο χρώμα ανήκει στο γένος Hatiora.

Τα κοτσάνια της Σχλουμπεργκέρας μοιάζουν με μικρά παραγεμισμένα φύλλα, κολλημένα το ένα μετά το άλλο και τα λουλούδια εμφανίζονται από τα κενά στις άκρες των «φύλλων» ή στις άκρες των κοτσανιών. Επίσης, το φυτό είναι ημερόβιο και κλείνει τα λουλούδια του τη νύχτα.

Οι γνωστές μας Υπομονές, συνηθισμένοι κάκτοι των γιορτών (Κάκτος των Ευχαριστιών, Κάκτος των Χριστουγέννων, Πασχαλινός Κάκτος) προέρχονται από διάφορα συγγενικά είδη, του γένος Schlumbergera (ή αλλιώς Ζυγόκακτος «Zygocactus»). Είναι κάκτοι των τροπικών δασών που φυτρώνουν ως επίφυτα σε ύψος ανάμεσα στα 1000 με 1700μ. πάνω από το επίπεδο της θάλασσας στα βουνά «Organ» βόρεια του Rio de Janeiro, στη νοτιοανατολική Βραζιλία. Στη Βραζιλία τα αποκαλούν «Flor de maio» (λουλούδια του Μαΐου). Βρίσκονται φυτρωμένα στις διχάλες των δέντρων όπου συγκεντρώνονται φύλλα που αποσυντίθενται. Μπορούμε συχνά να τα βρούμε να μεγαλώνουν με άλλα επίφυτα όπως ορχιδέες, Βρομέλιες, βρύα και λειχήνες.

Πολλές μοντέρνες ποικιλίες καλλιεργούμενης Υπομονής, είναι υβρίδια από τις Schlumbergera truncata και Schlumbergera russelliana που πρωτοφυτεύθηκαν στην Αγγλία, περίπου 150 χρόνια πριν.

Τα φυτά της Υπομονής έχουν έχουν πλατιά επίπεδα πράσινα κοτσάνια που μοιάζουν με φύλλα και βγάζουν χρωματιστά λουλούδια. Τα λουλούδια συναντώνται σε αρκετά μεγάλη ποικιλία χρωμάτων όπως κόκκινο, μωβ, ροδακινί, πορτοκαλί, αποχρώσεις του ροζ και του κρεμ.

Τα πράσινα, επίπεδα τμήματα, σε σχήμα φύλλων, που διαμορφώνουν την βλάστηση των Υπομονών, είναι στην πραγματικότητα τροποποιημένα κλαδιά και ονομάζονται cladodes (κλαδώσεις). Οι κλαδώσεις είναι βλαστοί τροποποιημένοι για την φωτοσύνθεση, ώστε να μοιάζουν με φύλλα. Είναι επίπεδες για να έχουν μεγαλύτερη επιφάνεια, παχιές για να αποθηκεύουν νερό και πράσινες για τη φωτοσύνθεση. Στα περισσότερα κακτοειδή, τα φύλλα έχουν τροποποιηθεί σε αγκάθια, τα οποία έχουν πολλές διαφορετικές λειτουργίες για το φυτό. Στις Υπομονές τα φύλλα και τα αγκάθια απουσιάζουν.

Η ιστορία της Υπομονής ως Κάκτου των Χριστουγέννων ρίχνει φως στο πως αυτό το φυτό ενσωματώθηκε στις χριστουγεννιάτικες εορταστικές εκδηλώσεις. Τα πεύκα και τα έλατα είναι αειθαλή δέντρα και συναντώνται συνήθως σε κρύα κλίματα. Οι κρύες και άγριες συνθήκες του χειμώνα δημιουργούν μια νωθρότητα στον κόσμο. Έτσι ένα αειθαλές κλωνάρι ή δέντρο διακοσμημένο με ζεστά χρώματα φτιάχνει στο μυαλό μας μια διαφορετική, περισσότερο χαρούμενη διάθεση. Αλλά υπάρχουν κάποιες χώρες στις οποίες τα πεύκα και τα έλατα δεν είναι διαθέσιμα. Έτσι το έθιμο της διακόσμησης του Χριστουγεννιάτικου κάκτου αντικατέστησε αυτό του Χριστουγεννιάτικου δέντρου. Συναντάμε αυτή την παράδοση στα ζεστά και στεγνά κλίματα όπως στην Αφρική, στην Αυστραλία και σε μερικές από τις χώρες τις Λατινικής Αμερικής. Το φυτό διακοσμείται σαν τα πεύκα και τα έλατα αλλά υπάρχουν και διάφορα λουλούδια και άλλα τοπικά διακοσμητικά στοιχεία.