Προετοιμάστε το παιδί σας για τον παιδικό σταθμό

Σε λίγο καιρό, ένα νέο κοινωνικό περιβάλλον με καινούρια πρόσωπα, νέους φίλους και νέους κανόνες πρόκειται να μπει στη ζωή του μικρού σας παιδιού. Για πρώτη φορά, θα βγει από το στενό και προστατευτικό οικογενειακό περιβάλλον και θα κάνει τα πρώτα του κοινωνικά βήματα σε μια μικρογραφία της κοινωνίας, τον παιδικό σταθμό.

Η μετάβαση από την οικογένεια στον παιδικό σταθμό σίγουρα δεν είναι εύκολη υπόθεση. Σηματοδοτεί το πέρασμα σε μια καινούρια φάση ζωής, όχι μόνο για το παιδί, αλλά για όλη την οικογένεια. Έντονα και ανάμεικτα συναισθήματα, όπως άγχος, αγωνία, ανησυχία και προσμονή κυριεύουν γονείς και παιδιά, όσο ο καιρός πλησιάζει για το νέο ξεκίνημα. Τα παιδιά δεν ξέρουν τι να περιμένουν, ενώ οι γονείς ανησυχούν για την ομαλή ένταξη του παιδιού στον παιδικό σταθμό. Όλες αυτές οι ανησυχίες είναι λογικό και φυσιολογικό να υπάρχουν, είναι όμως στο χέρι σας αυτή η μετάβαση να είναι όσο το δυνατόν πιο ομαλή, τόσο για το παιδί σας όσο και για εσάς!

Πώς να προετοιμαστούν οι γονείς

Αρχικά, πριν προετοιμάσετε το παιδί σας, θα πρέπει να έχετε προετοιμαστεί εσείς οι ίδιοι ψυχολογικά για την επερχόμενη αλλαγή στη ζωή σας! Πολλοί γονείς βιώνουν αυτή την αλλαγή σα μια διαδικασία αποχωρισμού, με έντονα συναισθήματα όπως ανησυχία, φόβο, δισταγμό, αμφιβολία κ.ά., με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να αποδεχτούν τη νέα πραγματικότητα τόσο οι ίδιοι, όσο και το παιδί. Αυτή η αλλαγή, θα είναι ευχάριστη για το παιδί, αν αισθάνεται ότι είναι ευχάριστη και για εσάς. Μπορείτε να συζητήσετε με τον/την σύζυγό σας και να μοιραστείτε τις σκέψεις σας, τους προβληματισμούς σας, τα συναισθήματά σας, αλλά και τις ανησυχίες σας για την νέα πραγματικότητα, έτσι ώστε να μπορέσετε να αλληλοβοηθηθείτε.
Το πιο σημαντικό είναι να συνειδητοποιήσετε ότι η είσοδος του παιδιού σας στον παιδικό σταθμό σηματοδοτεί την κοινωνική, νοητική και συναισθηματική ανάπτυξή του. Μέσα από αυτή τη διαδικασία θα αναπτύξει και θα καλλιεργήσει ικανότητες και δεξιότητες που θα το βοηθήσουν στη μετέπειτα ζωή του και θα ενισχυθεί σταδιακά η αυτονομία του και η ανεξαρτησία του.

Πώς προετοιμάζω το παιδί για το νέο ξεκίνημα;

– Συζητήστε για τον παιδικό σταθμό
Είναι πολύ βοηθητικό για το παιδί να το έχετε προετοιμάσει από πριν για το τι πρόκειται να συναντήσει στον παιδικό σταθμό. Μερικά χρήσιμα βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε για την ενημέρωσή του είναι:

α) Μιλήστε με ήρεμη και θετική διάθεση για αυτή τη νέα εμπειρία και περιγράψτε τη με ρεαλιστικά στοιχεία. Συχνά οι γονείς, προκειμένου να δελεάσουν το παιδί για να πάει στο παιδικό σταθμό, του λένε ότι όλα θα είναι τέλεια, θα περνάει πάντα υπέροχα και θα παίζει συνέχεια πανέμορφα παιχνίδια με τα άλλα παιδάκια. Κάτι τέτοιο όμως, εξιδανικεύει την πραγματικότητα, γιατί όπως και η ίδια η κοινωνία – που ο παιδικός σταθμός είναι ένα μικρό δείγμα της – θα έχει και δυσάρεστες στιγμές. Μπορεί το παιδί να έρθει αντιμέτωπο με διάφορα συναισθήματα όπως απογοήτευση, στεναχώρια, θυμό κ.ά. που ίσως να το δυσκολέψουν. Αυτό όμως είναι αναμενόμενο και – για αυτό – ένας από τους παιδαγωγικούς στόχους του παιδικού σταθμού, είναι να μάθει στα παιδιά να διαχειρίζονται και να βρίσκουν λύσεις σε δύσκολες συναισθηματικές καταστάσεις που μπορεί να αντιμετωπίσουν.

Επομένως, είναι σημαντικό το παιδί να γνωρίζει στην πραγματικότητα τι να περιμένει από το παιδικό σταθμό και καλό θα ήταν να αποφεύγετε εκφράσεις του τύπου: «Θα περάσεις φανταστικά/ τέλεια», «θα παίξεις με τα πιο ωραία παιχνίδια του κόσμου» κ.λ.π.. Δώστε του συγκεκριμένες περιγραφές για το τι θα κάνει εκεί π.χ. «Θα παίζεις με άλλα παιδάκια και θα ζωγραφίζετε, θα κάνετε κατασκευές, θα μαθαίνετε χορούς και τραγουδάκια, θα σας διαβάζει η δασκάλα παραμύθια και ιστορίες κ.λ.π.».

Εξηγήστε του ότι όπως εσείς πηγαίνετε κάθε πρωί στη δουλειά, έτσι κι αυτό θα πηγαίνει στο «σχολείο» (είναι πιο εύκολο να το καταλάβει το παιδί από την έννοια του «παιδικού σταθμού»).

β) Εξηγήστε του ότι στο παιδικό σταθμό, παρόλο που δεν θα είσαστε εσείς μαζί του, θα είναι η δασκάλα του και τα άλλα παιδάκια, κι έτσι δε θα αισθάνεται μόνο του και ότι εσείς θα επιστρέψετε μετά από ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (π.χ. μετά το μεσημεριανό, μετά το απογευματινό γλυκό κλπ.), να το πάρετε.

γ) Μιλήστε του για τη δασκάλα. Σίγουρα, δεν είναι εύκολο για το παιδί σας να εμπιστευτεί ένα νέο πρόσωπο και να νιώσει αμέσως ασφάλεια κοντά του. Γι’ αυτό παρουσιάστε τη δασκάλα ως ένα πρόσωπο που θα το αγαπάει, θα το φροντίζει, θα το βοηθάει σε ό,τι χρειάζεται και θα του μαθαίνει ενδιαφέροντα πράγματα. Εξηγήστε του ότι θα μπορεί να την εμπιστεύεται και να νιώθει ασφάλεια κοντά της, αφού δεν θα είσαστε εσείς εκεί. Αν δείξετε εσείς εμπιστοσύνη και υποστήριξη στο πρόσωπό της, τότε θα μπορέσει να αισθανθεί κι αυτό το ίδιο.

δ) Διαβάστε του σχετικά βιβλία ή παίξτε μαζί του «το σχολείο». Μια μικρή ιστοριούλα ή ένα όμορφο παραμυθάκι θα δώσουν στο παιδί μια πρώτη ιδέα για την καθημερινότητα στον παιδικό σταθμό. Μέσα από τις εικόνες και τις περιγραφές θα γνωρίσει κάποιες από τις δραστηριότητες και τα παιχνίδια που μπορεί να συμμετέχει στον παιδικό σταθμό. Επίσης, μπορείτε να αξιοποιήσετε τη δύναμη του παιχνιδιού για να εξοικειωθεί το παιδί με τη νέα πραγματικότητα. Μπορείτε να παίξετε «το σχολείο», να αναπαραστήσετε δηλαδή την οικογένεια, όπου οι γονείς φεύγουν για δουλειά και τα παιδιά για το σχολείο, να κάνετε τη δασκάλα και να παίζετε παιχνίδια κ.λ.π.

– Επισκεφτείτε μαζί με το παιδί τον παιδικό σταθμό
Για να μπορέσει να εξοικειωθεί το παιδί με τον παιδικό σταθμό, είναι πολύ βοηθητικό να έχει προηγηθεί μια επίσκεψή του στο χώρο, ώστε να δει πού θα περνάει τις ώρες της μέρας που δε θα είναι μαζί σας. Μπορείτε στις πρωινές σας βόλτες να περάσετε από εκεί και να επισκεφτείτε το κτίριο, να δείτε την αυλή και τους χώρους του παιχνιδιού. Αν είναι ανοιχτά, καλό θα ήταν να επισκεφτείτε και τον εσωτερικό χώρο για να δει τις αίθουσες πού θα παίζει, πού θα τρώει με τα άλλα παιδάκια ή ακόμα και πού θα κοιμάται (αν κοιμάται στο παιδικό σταθμό). Επίσης, καλό θα είναι να γνωρίσει τη διευθύντρια του σταθμού, αλλά και τη δασκάλα του, ώστε την πρώτη ημέρα που θα ξεκινήσει, να νιώσει το χώρο και τα πρόσωπα που θα συναντήσει οικεία. Η επίσκεψή του στο χώρο δίνει εικόνα σε όσα του έχετε ήδη πει για το σχολείο. Βέβαια, καλό θα ήταν η πρώτη επίσκεψη να μη γίνεται πολύ νωρίς (περίπου 1-2 εβδομάδες πριν ξεκινήσει η σχολική χρονιά), για να μην επιτείνεται η αγωνία του παιδιού.

– Δείξτε του ένα ημερολόγιο
Ο λόγος που μπορείτε να του δείξετε το ημερολόγιο είναι για να καταλάβει ότι δε θα πηγαίνει κάθε μέρα στον παιδικό σταθμό και ότι κι εσείς τις ίδιες μέρες θα πρέπει να πηγαίνετε στην δουλειά σας.

– Στις βόλτες σας παροτρύνετέ το να παίζει και με άλλα παιδάκια
Αν μέχρι σήμερα έκανε παρέα μόνο με τα ξαδερφάκια του ή το συνομήλικο παιδάκι των φίλων σας, θα είναι δύσκολο από την αρχή να νιώσει άνετα με τα καινούρια παιδιά από τον παιδικό σταθμό. Γι’ αυτό, καλό θα ήταν να το βοηθήσετε να βρεθεί σε νέες παρέες προτού ακόμα ξεκινήσει ο παιδικός σταθμός, για να μην αγχωθεί με τα νέα πρόσωπα και νιώσει άβολα. Στις βόλτες σας στην παιδική χαρά φέρτε το σε επαφή με συνομήλικα παιδάκια και μάθετε από άλλους γονείς που βρίσκονται εκεί, αν πρόκειται να πάνε και τα παιδάκια τους την ερχόμενη σχολική περίοδο στον παιδικό σταθμό, ώστε να συνεχίσουν την παρέα τους και εκεί. Είναι επίσης σημαντικό να καλείτε στο σπίτι σας άλλα παιδάκια της γειτονιάς ή φίλων, ώστε να εξοικειωθεί στη συνεργασία, στο μοίρασμα των παιχνιδιών του κ.λ.π.

– Κάντε μαζί ψώνια για το νέο του ξεκίνημα
Κάθε συμμετοχή του παιδιού στην προετοιμασία για τον παιδικό σταθμό θα το βοηθήσει να δεχτεί ως κάτι φυσιολογικό αυτή την αλλαγή και την απομάκρυνσή του από κοντά σας. Κάντε μαζί μια μικρή βόλτα στα μαγαζιά και δώστε του την ευκαιρία να επιλέξει το ίδιο τα ρούχα που θα θέλει να φορέσει την πρώτη μέρα, τη τσάντα που θα θέλει να κρατάει, το παγουράκι του και ό,τι άλλο σας ενημερώσουν από το σταθμό ότι μπορεί να χρειαστεί το παιδί.

Η πρώτη μέρα στον παιδικό σταθμό…

Έφτασε η μέρα που θα ξεκινήσει το παιδί σας να πηγαίνει στον παιδικό σταθμό! Μετά από όλη την προετοιμασία που έχετε κάνει, ελπίζετε ότι η προσαρμογή του και η πρώτη του φορά στον παιδικό σταθμό θα είναι ευχάριστη, ομαλή και χωρίς παράπονα! Παρολ’ αυτά είναι απόλυτα φυσιολογικό να υπάρξουν ορισμένες αντιδράσεις, όπως γκρίνια αλλά και κλάματα, καθώς αυτό δείχνει το συναισθηματικό δέσιμο του παιδιού με εσάς.

Το πιο σημαντικό, για να βοηθήσετε το παιδί να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα, παρά τις όποιες αντιδράσεις που μπορεί να υπάρξουν, είναι να είστε εσείς σταθεροί, σίγουροι και μη διαπραγματεύσιμοι για την απόφασή σας, καθώς γνωρίζετε ότι αυτό είναι κάτι πολύ καλό για το ίδιο το παιδί.

Τι μπορείτε να κάνετε για να το βοηθήσετε την πρώτη μέρα:

– Αρχικά, για να μπορέσει να προσαρμοστεί πιο εύκολα το παιδί τις πρώτες μέρες, θα μπορούσε η παραμονή του στο χώρου του παιδικού σταθμού να είναι μικρής διάρκειας (περίπου 2 ώρες), με εσάς να βρίσκεστε σε κάποιο κοντινό μέρος (όχι στο χώρο στου σχολείου), ώστε αν χρειαστεί να πάρετε το παιδί νωρίτερα. Σταδιακά και ανάλογα με το βαθμό προσαρμογής του, μπορείτε να αυξάνετε το χρόνο παραμονής του στο παιδικό σταθμό. Βέβαια, αυτή η διαδικασία χρειάζεται να γίνεται κατόπιν συνεννόησης με τη δασκάλα του παιδικού σταθμού, καθώς η πολιτική του κάθε παιδικού σταθμού είναι διαφορετική.
– Επίσης, θα ήταν καλό να έχετε εξασκήσει την καθημερινή ρουτίνα του πρωινού ξυπνήματος, πριν την πρώτη μέρα του παιδικού σταθμού. Αν το παιδί σας έχει συνηθίσει να ξυπνάει αργά το πρωί και ξαφνικά πρέπει να σηκωθεί πιο νωρίς, τότε θα δυσκολευτεί. Γι’ αυτό προσπαθήστε να κάνετε μια ομαλή μετάβαση στο ωράριο του ύπνου, πριν ξεκινήσει ο παιδικός σταθμός, ώστε την πρώτη μέρα να μπορεί να σηκωθεί πιο εύκολα την καθορισμένη ώρα. Επιπλέον, την πρώτη μέρα καλό θα ήταν να ξυπνήσετε το παιδί σας τουλάχιστον 15 λεπτά νωρίτερα, ώστε να μπορείτε να καθυστερήσετε λίγο αν χρειαστεί (π.χ. να μη σηκώνεται, να μη θέλει να ντυθεί κλπ.) και αγχωθείτε.
– Αν έχει ένα αγαπημένο αντικείμενο στο σπίτι, όπως π.χ. το λούτρινο κουκλάκι του, μια μικρή κουβερτούλα ή κάτι άλλο που αγαπά πολύ, τότε αφήστε το να το πάρει μαζί του στον παιδικό σταθμό, αφού κάτι τέτοιο θα το βοηθήσει να νιώσει ασφαλές και να ενταχθεί ομαλά στο νέο περιβάλλον. Αργότερα, όταν θα αρχίσει να εξοικειώνεται με το χώρο και τα πρόσωπα, θα το αφήσει πίσω στο σπίτι!
– Εξηγήστε του τη διαδικασία, χωρίς να απολογείστε, δηλαδή ότι θα πάτε στο σχολείο και μετά θα φύγετε για να πάτε στη δουλειά σας (ακόμα και αν αυτή είναι τα οικιακά) και θα επιστρέψετε πιο μετά (π.χ. μετά το φαγητό) για να το πάρετε.
– Μην προσπαθήσετε να πάτε εσείς το παιδί στη δασκάλα του. Αφήστε το παιδί να πλησιάσει τη δασκάλα του όταν εκείνο είναι έτοιμο ή την ίδια τη δασκάλα να πλησιάσει το παιδί.
– Όπως προείπαμε, είναι πολύ φυσιολογικό το παιδί να κλάψει τη στιγμή που θα αποχωριστείτε. Το κλάμα δείχνει το δέσιμό του μαζί σας και θεωρείται υγιές σημάδι. Με το κλάμα θα εκτονωθεί η ένταση και θα το βοηθήσει να εκφράσει τα συναισθήματά του ώστε να μπορέσει να επεξεργαστεί τον αποχωρισμό. Γι’ αυτό είναι προτιμότερο να αποχαιρετήσετε γλυκά και με σιγουριά το παιδί και να αποχωρήσετε από τον παιδικό σταθμό, χωρίς παζαρέματα και διαπραγματεύσεις. Το παιδί, από τη στιγμή που ξέρει ότι θα φύγετε, θα κλαίει μέχρι να το κάνετε. Είναι λοιπόν προτιμότερο να επισπεύσετε την αναχώρησή σας και να επικοινωνήσετε τηλεφωνικά με τον παιδικό σταθμό λίγη ώρα αργότερα, για να σιγουρευτείτε ότι έχει ηρεμήσει. Τις περισσότερες φορές, λίγα λεπτά από την αναχώρηση του γονιού, τα παιδιά σταματούν αμέσως να κλαίνε.
– Μην προσπαθήσετε να το συγκρίνετε με τα άλλα παιδιά που δεν κλαίνε και έχουν ήδη προσαρμοστεί λέγοντάς του: «Κοίτα – ο/η ……. δεν κλαίει που έφυγε η μαμά του /μπαμπάς του!». Το κάθε παιδί έχει διαφορετικό ρυθμό προσαρμογής και με το να το συγκρίνετε με τα άλλα παιδιά του δείχνετε ότι δεν υπολογίζετε τα συναισθήματά του. Αφήστε το να εκφράσει την δυσαρέσκειά του και την όποια στεναχώρια του όπως αυτό θέλει, για να το διευκολύνετε να περάσει αυτό το στάδιο.
– Μη φύγετε από τον παιδικό σταθμό χωρίς να το αποχαιρετήσετε, θεωρώντας ότι δεν θα το καταλάβει. Θα ταραχθεί πολύ περισσότερο εάν ανακαλύψει ότι το αφήσατε και φύγατε χωρίς να πείτε κάτι.
– Τέλος, όταν πάτε να πάρετε το παιδί σας από το παιδικό σταθμό, μην ξεχάσετε να του εκφράσετε τη χαρά σας και την περηφάνια σας για το νέο του ξεκίνημα και όχι την αγωνία σας ή την ανησυχία σας για το αν τα κατάφερε να τα βγάλει πέρα μόνο του.

Από εδώ και πέρα, το παιδί σας θα μεγαλώνει μέρα με τη μέρα ολοένα και περισσότερο. Σαν γονείς χρειάζεται να αναγνωρίσετε και να ελέγξετε το δικό σας άγχος και την αγωνία σας και να εμπιστευτείτε το παιδί σας στο ότι θα τα καταφέρει. Αν αισθάνεστε οι ίδιοι ανασφάλεια ή τύψεις ότι το αφήνετε μόνο του, τότε θα δυσκολέψετε τη προσαρμογή του στο σχολείο. Ο αποχωρισμός είναι απαραίτητος για το παιδί και το βοηθάει να μεγαλώσει και να ωριμάσει. Μην παραβλέπετε το πόσο πολύτιμη εμπειρία είναι αυτή για το παιδί, καθώς είναι το πρώτο βήμα για την αυτονόμησή του. Από εσάς χρειάζεται τη στήριξή σας και την πίστη στις δυνάμεις του για να το βοηθήσετε να αναπτυχθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, να νιώσει ανεξάρτητο και έτοιμο για μία όμορφη ζωή, γεμάτη εμπειρίες.

Μην ξεχνάτε ότι τα φτερά των παιδιών σας μεγαλώνουν. Μην τα αποθαρρύνετε και μην τους τα κόβετε. Αφήστε τα να πετάξουν όσο πιο ψηλά μπορούν!