Ηπατίτιδα Α: Όσα πρέπει να γνωρίζουμε

Η ηπατίτιδα Α είναι μία από τις ευρύτερα και ευκολότερα μεταδιδόμενες ασθένειες. Είναι καλοήθης νόσος, αυτοπεριοριζόμενη σε μερικές εβδομάδες και ποτέ δεν οδηγεί σε χρόνια ηπατίτιδα. Ωστόσο χρειάζεται μεγάλη προσοχή προκειμένου να μην κολλήσουμε και γι’ αυτό είναι πολύ χρήσιμο να γνωρίζουμε κάποια παραπάνω πράγματα για την ασθένεια.

Τι πρέπει λοιπόν να γνωρίζουμε για την ηπατίτιδα Α;

Η ηπατίτιδα Α είναι μια οξεία, συνήθως αυτοπεριοριζόμενη νόσος. Κάθε χρόνο εμφανίζονται περίπου 1,5 εκατ. νέες περιπτώσεις ηπατίτιδας Α σε όλο τον κόσμο. Η νόσος έχει ενδημικό χαρακτήρα σε περιοχές του πλανήτη καθώς η μετάδοσή του ιού ευνοείται από κακές συνθήκες διαβίωσης.

Η βελτίωση του κοινωνικοοικονομικού επιπέδου του πληθυσμού και των συνθηκών ύδρευσης και αποχέτευσης στη χώρα μας, είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των κρουσμάτων και τα νέα περιστατικά, πλέον, αφορούν ταξιδιώτες σε αναπτυσσόμενες χώρες ή άτομα που ήρθαν σε επαφή με ασθενείς.

Πώς μεταδίδεται ο ιός της ηπατίτιδας Α;

Σύμφωνα με τους επιδημιολόγους του ΚΕΕΛΠΝΟ, ο ιός της ηπατίτιδας Α μεταδίδεται με την κατανάλωση τροφής ή νερού που έχουν έρθει σε επαφή, κατά κάποιο τρόπο, με κόπρανα ατόμου που πάσχει από ηπατίτιδα Α. Αυτό εξηγεί τον όρο « κοπρανο-στοματική» οδός μετάδοσης της ηπατίτιδας Α και το γιατί η νόσος εμφανίζεται πιο συχνά σε περιοχές χαμηλού κοινωνικοοικονομικού επιπέδου, με ανεπαρκές δίκτυο ύδρευσης-αποχέτευσης και σε ομάδες ατόμων με πτωχή ατομική υγιεινή. Επίσης, μπορεί να μεταδοθεί με τη στενή επαφή με άτομο που έχει ηπατίτιδα Α ή με σεξουαλική (στοματο-πρωκτική) επαφή και σπανίως με αίμα (χρησιμοποίηση συριγγών σε χρήστες ναρκωτικών ουσιών) κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης της νόσου που ο ιός βρίσκεται για λίγες μέρες στο αίμα των ασθενών. Ενώ, αξίζει να σημειωθεί ότι η συνήθης κοινωνική επαφή στα πλαίσια της εργασίας ή στο σχολείο, δεν ενέχει κινδύνους για τη μετάδοση του ιού.

Πώς εξελίσσεται η ηπατίτιδα A;

Η ηπατίτιδα Α είναι καλοήθης νόσος, αυτοπεριοριζόμενη σε μερικές εβδομάδες και ποτέ δεν οδηγεί σε χρόνια ηπατίτιδα. H νόσος εκδηλώνεται σε 15-50 ημέρες μετά την επαφή του ατόμου με τον ιό της ηπατίτιδας Α (περίοδος επώασης). Η μεταδοτικότητα ελαττώνεται σημαντικά με την εκδήλωση του ικτέρου, αφού δεν αποβάλλεται πλέον ο ιός στα κόπρανα. Στα παιδιά, ιδίως σε αυτά κάτω των 6 ετών, η νόσος περνά συνήθως υποκλινικά, χωρίς συμπτώματα, εν αντιθέσει με τους ενήλικες που εμφανίζουν νόσο (ίκτερο) σε σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό (70%).

Πώς μπορεί κανείς να ξέρει ότι πάσχει από ηπατίτιδα Α;

Με ειδική εξέταση όπου γίνεται ανεύρεση των ειδικών αντισωμάτων (IgM anti-HAV) έναντι του ιού, στο αίμα ατόμου. Αν υπάρχουν λοιπόν κάποια ύποπτα συμπτώματα για  ηπατίτιδα, είναι απαραίτητη η εξέταση αυτή για να γίνει η διάγνωση.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατευθούμε από τον ιό;

Το Α και το Ω όπως λένε οι ειδικοί είναι η τήρηση των κανόνων υγιεινής:

– πλένουμε τα χέρια μας πολύ καλά πριν φάμε οτιδήποτε, επίσης έπειτα από κάθε χρήση τουαλέτας, όταν αλλάζουμε πάνες στα μωρά μας ή όταν χρησιμοποιούμε προφυλακτικό,
– εάν βρεθούμε σε χώρες με αυξημένη ενδημικότητα, να καταναλώνουμε μόνο εμφιαλωμένο νερό, να μην χρησιμοποιούμε παγάκια γιατί θα είναι από νερό βρύσης και να μην πλένουμε τα φρούτα και τα λαχανικά μας με νερό βρύσης,
– αποφεύγουμε να μοιραζόμαστε τρόφιμα, ποτά και τσιγάρα με άλλους,
– σε περίπτωση φυσικών καταστροφών, όπου το δίκτυο ύδρευσης-αποχέτευσης μπορεί να έχει υποστεί ζημιές, συμβουλευόμαστε τις τοπικές αρχές για την καταλληλότητα του πόσιμου νερού,

Το σημαντικό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι ο ιός της ηπατίτιδας Α αδρανοποιείται στιγμιαία με το βρασμό του νερού και των τροφών, με παστερίωση και με τη χρήση οικιακής χλωρίνης  σε όλες τις επιφάνειες.

Υπάρχει ειδική θεραπεία;

Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα συμπτώματα του ασθενούς μπορούν να βελτιωθούν σε κάποιο βαθμό με ξεκούραση και σωστή διατροφή, καθώς δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τον συγκεκριμένο ιό. Η εισαγωγή στο νοσοκομείο απαιτείται μόνον εάν το άτομο που έχει προσβληθεί, έχει πολύ σοβαρά συμπτώματα όπως επίμονους εμέτους και επιπλοκές.

Υπάρχει εμβόλιο για την ηπατίτιδα Α;

Εμβόλιο υπάρχει και είναι αποτελεσματικό και ασφαλές. Προέρχεται από αδρανοποιημένο ιό και απαιτούνται 2 δόσεις με μεσοδιάστημα 6 μηνών για να επιτευχθεί προστασία για μεγάλο χρονικό διάστημα, περίπου 20 χρόνια.

Η προστασία αρχίζει να υφίσταται μετά από τέσσερις εβδομάδες από την πρώτη δόση του εμβολίου, κάτι που θα πρέπει να έχουν υπόψη τους όσοι σκοπεύουν να ταξιδέψουν σε χώρες όπου ενδημεί η ηπατίτιδα Α.
Ομάδες που πρέπει να εμβολιάζονται για την ηπατίτιδα Α είναι κυρίως:

– όσοι πρόκειται να ταξιδέψουν σε χώρες με μεγάλη ενδημικότητα της νόσο
– όλα τα ευαίσθητα άτομα που έρχονται σε επαφή με ασθενείς με οξεία ηπατίτιδα A
– τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων για άτομα με ειδικές ανάγκες
– χρήστες ενδοφλεβίων ουσιών, ομοφυλόφιλοι άνδρες, χρόνιοι ηπατοπαθείς
– εργαζόμενοι σε εργαστήρια που χειρίζονται υλικά δυνητικά μολυσματικά.