Φλογόδεντρο

Γνωρίζετε ότι το Φλογόδεντρο (Delonix regia) έχει σχεδόν εξαφανιστεί στην ενδημική περιοχή του, στη Μαδαγασκάρη, αλλά καλλιεργείται ευρέως σε όλο τον κόσμο;

Το Delonix regia είναι ένα είδος ανθοφόρου φυτού της οικογένειας των φασολιών Fabaceae, της υποοικογένειας Caesalpinioideae, ενδημικό στη Μαδαγασκάρη. Διακρίνεται για τα φύλλα που μοιάζουν με φτέρη και την εντυπωσιακή εμφάνιση των πορτοκαλοκόκκινων λουλουδιών του το καλοκαίρι. Σε πολλές τροπικές περιοχές του κόσμου καλλιεργείται ως καλλωπιστικό δέντρο και στα Αγγλικά του έχει δοθεί η ονομασία «βασιλική ποϊντσιάνα» («royal poinciana») ή «επιδεικτικό» («flamboyant»). Είναι επίσης ένα από τα πολλά δέντρα που είναι γνωστά ως «φλογόδεντρα» («flame tree»).

Το είδος αυτό είχε προηγουμένως τοποθετηθεί στο γένος Ποϊγκιανή (Poinciana), το οποίο ονοματίστηκε από τον Phillippe de Longvilliers de Poincy, που κατά τον 17ο αιώνα ήταν κυβερνήτης του Saint Christophe (Αγίου Χριστοφόρου). Είναι ένα μη οζώδες όσπριο.

Το Delonix regia είναι ένα ταχέως αναπτυσσόμενο δέντρο με σχήμα ομπρέλας, με απλωμένο στέμμα από μακριά, σχεδόν οριζόντια κλαδιά που σχηματίζουν μια διάμετρο μεγαλύτερη από το ύψος του δέντρου. Συνήθως αειθαλή δέντρα, αλλά φυλλοβόλα σε περιοχές όπου η περίοδος ξηρασίας είναι μεγάλη και έντονη. Το δέντρο μεγαλώνει 10-18 μέτρα ύψος, με μεγάλο, υποστηρικτικό κορμό που μπορεί να φτάσει σε περίμετρο έως και 2 μέτρα.

Τα άνθη της Delonix regia είναι μεγάλα, με τέσσερα απλωμένα κόκκινα ή πορτοκαλο-κόκκινα πέταλα, μήκους μέχρι 8εκ. και ένα πέμπτο πέταλο σε όρθια θέση, που ονομάζεται «πρότυπο», το οποίο είναι ελαφρώς μεγαλύτερο και με κίτρινα και λευκά στίγματα. Εμφανίζονται σε κορύμβους (σύμπλεγμα ανθέων) κατά μήκος και στις άκρες των κλαδιών. Η φυσική ποικιλία flavida (Μπενγκάλι: Radhachura) έχει κίτρινα άνθη. Οι λοβοί είναι πράσινοι και χαλαροί, όταν είναι νεαροί και μετατρέπονται σε σκούρο καφέ χρώμα και ξυλώδεις καθώς ωριμάζουν.

Μπορούν να έχουν μήκος μέχρι 60εκ. και πλάτος 5εκ. Οι σπόροι είναι μικροί, με βάρος περίπου 0,4γραμ. κατά μέσο όρο. Τα φύλλα είναι σύνθετα, έχουν μια φτερωτή εμφάνιση, είναι χαρακτηριστικά απαλά, φωτεινά πράσινα και είναι διπλά πτεροειδή. Κάθε φύλλο έχει μήκος 30-50εκ., με 20 έως 40 ζεύγη κύρια φυλλάρια ή πτερύγια, που το καθένα χωρίζεται σε 10-20 ζεύγη από δευτερεύοντα φυλλάρια ή διαιρέσεις. Οι κόκκοι γύρης είναι επιμήκεις, μεγέθους περίπου 52μm (χιλιοστά του χιλιοστού).

Το Delonix regia είναι ενδημικό στα ξηρά φυλλοβόλα δάση της Μαδαγασκάρης, αλλά έχει εισαχθεί σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές σε όλο τον κόσμο. Στην άγρια φύση είναι υπό εξαφάνιση, αλλά καλλιεργείται ευρέως αλλού και θεωρείται πολιτογραφημένο σε πολλές από τις τοποθεσίες όπου καλλιεργείται: Αμερική, Ευρώπη, Ασία, Αυστραλία, Αφρική.

Το Delonix regia έχει σχεδόν εξαφανιστεί στην ενδημική περιοχή του, στη Μαδαγασκάρη. Οι κύριοι αυτόχθονες υποπληθυσμοί βρίσκονται σε περιοχές που απειλούνται από την παραγωγή ξυλάνθρακα.

Στο Ινδικό κρατίδιο της Κεράλα, η βασιλική ποϊντσιάνα ονομάζεται «kaalvarippoo», το οποίο σημαίνει το «το λουλούδι του Γολγοθά». Υπάρχει μια δημοφιλής πεποίθηση μεταξύ των Χριστιανών του Αγίου Θωμά της Κεράλα ότι όταν o Χριστός σταυρωνόταν, υπήρχε πλησίον του Σταυρού ένα μικρό δενδρύλλιο βασιλικής ποϊντσιάνα. Πιστεύεται ότι το αίμα του Ιησού Χριστού χύθηκε πάνω από τα άνθη του δέντρου και αυτό είναι το πώς τα λουλούδια της βασιλικής ποϊντσιάνα πήραν το έντονο κόκκινο χρώμα.

Το άνθος του είναι το εθνικό λουλούδι του St. Kitts and Nevis και τον Μάιο του 2018 η βασιλική poinciana υιοθετήθηκε από την πόλη Key West ως επίσημο δέντρο. Γνωστό τοπικά ως semarak api, το Delonix regia είναι το λουλούδι της πόλης του Sepang, Selangor, Μαλαισία.

Βρώσιμες χρήσεις: Σπόροι. Οι σπόροι έχουν μήκος έως 50εκ, πλάτος 6εκ και πάχος 5εκ. Αν και δεν έχουμε δει αναφορές ότι οι ώριμοι σπόροι αυτού του φυτού καταναλώνονται, η έρευνα έχει δείξει ότι είναι μια πιθανή θρεπτική τροφή για τον άνθρωπο. Ο σπόρος περιέχει περίπου 17,2% έλαια με γλυκιά οσμή, χρώματος κεχριμπαριού. Ένα κόμμι που λαμβάνεται από το δέντρο χρησιμοποιείται στη βιομηχανία τροφίμων.

Φαρμακευτική: Τα φύλλα, τα άνθη, οι σπόροι και ο φλοιός αυτού του φυτού περιέχουν μια σειρά από ιατρικά δραστικές ενώσεις, αν και τα φύλλα είναι γενικά η πλουσιότερη πηγή των περισσότερων από αυτές τις ενώσεις.

Το φυτό αναφέρεται ότι έχει αντιβακτηριακή, αντιδιαβητική, αντιδιαρροϊκή, αντιμυκητιακή, αντιφλεγμονώδη, ανθελονοσιακή, αντιμικροβιακή, αντιοξειδωτική, καρδιοπροστατευτική, γαστροπροστατευτική, ηπατοπροστατευτική και επουλωτική δράση. Χρησιμοποιείται στη λαϊκή ιατρική για τη θεραπεία μιας σειράς διαταραχών, όπως δυσκοιλιότητα, φλεγμονές, ρευματοειδή αρθρίτιδα, διαβήτη, πνευμονία και ελονοσία.