Βοηθήστε τα παιδιά να αντιμετωπίσουν την απώλεια του κατοικίδιού τους

Για τα περισσότερα παιδιά, τα κατοικίδια είναι κάτι περισσότερο από ζώα που απλά ανήκουν στις οικογένειές τους – είναι μέλη της οικογένειας – και πολλές φορές είναι οι καλύτεροί τους φίλοι. Η απώλεια ενός αγαπημένου κατοικίδιου, λόγω θανάτου είναι κάτι που δύσκολα μπορούν να ξεπεράσουν τα παιδιά από μόνα τους και γι’ αυτό θα χρειαστούν την βοήθειά μας.

Τα κατοικίδια αποτελούν αναπόσπαστο και σημαντικό κομμάτι της καθημερινότητας των παιδιών, αφού πολλές φορές είναι τα πρώτα που τα χαιρετούν το πρωί, αλλά και τα καλωσορίζουν μετά το σχολείο. Συχνά, το κατοικίδιο είναι αυτό που θα προσφέρει παρηγοριά και συντροφικότητα στο παιδί, όταν είναι άρρωστο ή στεναχωρημένο. Δυστυχώς όμως, η χαρά που προσφέρει ένα κατοικίδιο ζώο συνοδεύεται με τη λύπη της απώλειάς του λόγω γήρατος, ασθένειας ή ατυχήματος. Και αυτό μπορεί να είναι πολύ δύσκολο.

Φυσικά, είναι αδύνατο να προφυλάξετε τα παιδιά από την απώλεια ενός ζώου, μπορείτε ωστόσο να τα βοηθήσετε να το αντιμετωπίσουν. Και αυτό γιατί ο θάνατος ενός κατοικίδιου μπορεί να είναι η πρώτη απώλεια ενός αγαπημένου «προσώπου» που θα βιώσουν. Η διαδικασία όμως του θρήνου μπορεί να διδάξει τα παιδιά πώς να αντιμετωπίσουν άλλες απώλειες.

Η ανακοίνωση των «κακών» νέων και η θλίψη που προκαλούν
Ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα που καλούνται να κάνουν οι γονείς είναι να ανακοινώσουν την απώλεια του κατοικίδιου στα παιδιά. Όπως όμως θα κάνατε με οποιοδήποτε δύσκολο ζήτημα, προσπαθήστε να δώσετε στα παιδιά, τόσες  πληροφορίες, όσες χρειάζεται να ακούσουν, παίρνοντας πάντα υπόψη την ηλικία τους, το επίπεδο ωριμότητας και τις εμπειρίες τους. Καλό θα ήταν στη συζήτηση αυτή να συμμετέχει μόνο η οικογένεια και σε μέρος που τα παιδιά θα αισθάνονται ασφαλή και άνετα και δε θα είναι εύκολο να διασπαστεί η προσοχή τους.
Εάν το κατοικίδιο σας είναι πολύ μεγάλο σε ηλικία ή πάσχει από μια ανίατη ασθένεια, μιλήστε στα παιδιά για το ενδεχόμενο θανάτου του. Αν πάλι χρειάζεται να κάνετε ευθανασία στο ζώο σας, θα μπορούσατε να τους εξηγήσετε ότι:
– Οι κτηνίατροι έκαναν ότι περνούσε από το χέρι τους για να βοηθήσουν τον «φίλο» τους
– Το ζώο δε θα μπορούσε ποτέ να αναρρώσει ή να γίνει καλύτερα
– Η ευθανασία είναι ο πιο «ευγενικός» τρόπος για να απαλύνει τον πόνο του ζώου
– Το κατοικίδιο σας θα πεθάνει ήρεμα, χωρίς να πονάει ή να φοβάται
Οι γονείς χρειάζεται να είναι πολύ προσεκτικοί σε αυτήν την περίπτωση και να μην χρησιμοποιήσουν εκφράσεις όπως: «το ζώο πήγε να κοιμηθεί» ή «το βάλαμε για ύπνο». Τα μικρά παιδιά έχουν την τάση να ερμηνεύουν τα γεγονότα κυριολεκτικά, με αποτέλεσμα να παρανοήσουν έννοιες σχετικές με τον ύπνο, μια χειρουργική επέμβαση και την αναισθησία.
Και πάλι, η ηλικία του παιδιού, το επίπεδο ωριμότητας και οι ερωτήσεις του, θα σας βοηθήσουν να προσδιορίσετε αν πρέπει να τους προσφέρετε μια σαφή και απλή εξήγηση για το τι πρόκειται να συμβεί.
Είναι σημαντικό να δώσετε στα παιδιά την ευκαιρία να αποχαιρετήσουν τους «φίλους» τους με τον τρόπο που εκείνα θέλουν.
Αν ο θάνατος του ζώου είναι ξαφνικός, τότε πολύ ήρεμα εξηγήστε τι έχει συμβεί. Να είστε σύντομοι και αφήστε τις ερωτήσεις του παιδιού να σας δείξουν πόσες πληροφορίες θα δώσετε.
Επιλέγουμε την Αλήθεια.
Όταν το ζώο «χαθεί», καλό είναι να μην αποσιωπήσετε το γεγονός με ένα ψέμα. Το να πεις σε ένα παιδί ότι ο σκύλος του «το έσκασε» ή «πήγε σε ένα ταξίδι», δεν είναι καλή ιδέα. Κατά πάσα πιθανότητα το ψέμα δε θα ανακουφίσει τη θλίψη και αν η αλήθεια τελικά αποκαλυφθεί, το παιδί θα είναι θυμωμένο.
Αν τα παιδιά ρωτήσουν τι συμβαίνει με το κατοικίδιο μετά που πεθαίνει, τότε η απάντηση θα πρέπει να βασιστεί στο πώς αντιλαμβάνεστε εσείς το θάνατο, υπό το πρίσμα της πίστης σας. Και επειδή κανένας από μας δεν γνωρίζει τι γίνεται μετά τον θάνατο, ένα ειλικρινές «δεν ξέρω» μπορεί πολλές φορές να είναι και το σωστό – είναι «εντάξει» να πείτε στα παιδιά ότι ο θάνατος είναι ένα μυστήριο.

Βοηθώντας το παιδί να αντιμετωπίσει την απώλεια
Όπως ο καθένας που έρχεται αντιμέτωπος με την απώλεια, τα παιδιά βιώνουν συνήθως διάφορα συναισθήματα, μετά το θάνατο του αγαπημένου τους ζώου. Εκτός από τη θλίψη, μπορεί να αισθάνονται:
– Μοναξιά, αφού έχασαν τον σύντροφό τους
– Θυμό, εάν στο ζώο έγινε ευθανασία
– Απογοήτευση, επειδή η υγεία του ζώου δε μπορούσε να βελτιωθεί
– Ενοχή για τις φορές που φέρθηκαν άσχημα στο ζωάκι τους ή δεν το φρόντισαν.
Βοηθήστε τα παιδιά να καταλάβουν ότι είναι φυσιολογικό να βιώνουν όλα αυτά τα συναισθήματα, ότι είναι εντάξει να μην θέλουν να μιλήσουν γι’ αυτό και ότι θα είστε εκεί όταν θα είναι έτοιμα να το κάνουν.
Μην αισθάνεστε υποχρεωμένοι να κρύψετε τη δική σας θλίψη. Το να παραδεχτείτε το πώς αισθάνεστε και να μιλήσετε ανοιχτά γι’ αυτό, δίνετε το παράδειγμα στα παιδιά σας. Έτσι τους δείχνετε ότι είναι επιθυμητό, αποδεκτό και φυσιολογικό να αισθάνονται λυπημένα όταν χάνουν κάποιον που αγαπούν, να μιλήσουν για τα συναισθήματά τους και να κλαίνε όταν αισθάνονται έτσι. Και είναι παρήγορο για τα παιδιά να ξέρουν ότι δεν αισθάνονται μόνο αυτά θλίψη. Μοιραστείτε ιστορίες για τα κατοικίδια ζώα που είχατε – και χάσατε – όταν ήσασταν μικρά και πόσο δύσκολο ήταν να πείτε αντίο.

Προχωρώντας μπροστά
Αφού το πρώτο σοκ έχει καταλαγιάσει, είναι σημαντικό να βοηθήσετε τα παιδιά να το ξεπεράσουν και να προχωρήσουν. Μπορεί να κάνετε μια μικρή τελετή για να θάψετε το κατοικίδιό σας, να βοηθήσετε τα παιδιά να βρουν ιδιαίτερους τρόπους για να το θυμηθούν ή απλά μοιραστείτε χαρούμενες αναμνήσεις που είχατε μαζί του. Επίσης, μπορείτε να εκφράσετε τις σκέψεις σας για το τι σημαίνει το κατοικίδιο σε κάθε μέλος της οικογένειας. Δείξτε τρυφερότητα και δώστε πολλές αγκαλιές.
Λάβετε υπόψη, ότι όταν ένα παιδί θρηνεί για την απώλεια ενός κατοικίδιου είναι παρόμοιο με τον θρήνο για έναν άνθρωπο. Για τα παιδιά, που χάνουν ένα ζώο που τους πρόσφερε αγάπη και συντροφικότητα, μπορεί να είναι πολύ πιο δύσκολο από το να χάσουν ένα μακρινό συγγενή. Ίσως χρειαστεί να εξηγήσετε σε φίλους ή σε άλλα μέλη της οικογένειας που δεν έχουν δικά τους κατοικίδια ή δεν καταλαβαίνουν.
Ίσως το πιο σημαντικό, είναι να μιλάτε για το κατοικίδιό σας, συχνά και με πολλή αγάπη. Βεβαιώστε το παιδί, ότι ενώ ο πόνος τελικά θα «φύγει», οι ευτυχισμένες αναμνήσεις θα μείνουν για πάντα. Όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή, θα μπορούσατε να εξετάσετε την υιοθεσία ενός νέου κατοικίδιου ζώου, όχι ως υποκατάστατου, αλλά ως ένας τρόπος για να υποδεχθείτε ένα καινούριο φίλο στην οικογένεια.