Πέντε τοξικές φράσεις που οι καλοί γονείς δεν λένε ποτέ στα παιδιά τους

Δεν είναι εύκολο πάντα να σκεφτόμαστε τις λέξεις που χρησιμοποιούμε όταν αντιδρούμε σε ένα ξέσπασμα του παιδιού, όμως οι λέξεις έχουν μεγάλη σημασία.

Το παιδί μπορεί να φτάσει τον γονιό στα άκρα. Κακή συμπεριφορά, φωνές και ξεσπάσματα, μούτρα όλη την ημέρα, μοιάζουν συχνά εκτός ελέγχου και, όχι σπάνια, οι «αθώες» λέξεις και κουβέντες που θα εκστομίσει ο γονέας για να το ηρεμήσει θα μπορούσαν να το γεμίσουν αισθήματα ντροπής, γκρεμίζοντας την αυτοπεποίθηση που προσπαθεί να χτίσει.

Τα παραπάνω αναφέρει η ΔρTovah Klein, παιδοψυχολόγος και Διευθύντρια στο Κέντρο Ανάπτυξης Νηπίων του Κολλεγίου Barnard στη Νέα Υόρκη, επισημαίνοντας πως κάθε φράση που δείχνει να επικρίνει συμπεριφορές ή αισθήματα του παιδιού, είναι προβληματική. «Το αίσθημα ντροπής μπορεί να γίνει τοξικό για ένα μικρό παιδί, επειδή το κουβαλά μαζί του: “Μάλλον δεν το κάνω καλά. Δεν πρέπει να το δοκιμάσω”» αναφέρει για τις κουβέντες που θα γίνουν ο σπόρος της αυτοαμφισβήτησης για το παιδί.

Όταν τα παιδιά νιώθουν αυτό το συναίσθημα της ντροπής από τους γονείς τους, τους ανθρώπους που δίνουν στη ζωή του σιγουριά και ασφάλεια και των οποίων τη γνώμη υπολογίζει περισσότερο από ό,τι άλλο, η αυτοπεποίθησή τους στερεύει. Η συμπεριφορά του μπορεί να αλλάξει, να διστάζει να δοκιμάζει νέα πράγματα, να φοβάται μπροστά στις προκλήσεις, να αποφεύγει να προσπαθεί.

Σύμφωνα με ερευνητικά ευρήματα, ο εξευτελισμός του παιδιού για κάτι που έκανε ή σκέφτηκε μπορεί να του δημιουργήσει αρνητικά συναισθήματα για τον εαυτό του, να πιστέψει ότι δεν μπορεί να αλλάξει.

Πέντε τοξικές φράσεις που πληγώνουν το παιδί

Τις περισσότερες φορές, εξηγεί η Δρ Klein, οι γονείς δεν έχουν καμία πρόθεση να ντροπιάσουν το παιδί. Αρκεί μια γκριμάτσα, ένα γούρλωμα ματιών ή ένα ξεφύσημα απογοήτευσης και ένα σχόλιο όπως:

– «Λοιπόν, πάλι στις μαύρες σου. Πάντα πεσμένη είναι η διάθεσή σου»
– «Γιατί θυμώνεις πάντα όταν συμβαίνει αυτό;»
– «Έπρεπε να ξανακάνεις την ίδια βλακεία;»
– «Αυτά είναι γελοιότητες!»
– «Αντιδράς υπερβολικά…»

Τα επικριτικά σχόλια προς το παιδί επειδή είναι κακόκεφο ή δεν θέλει να πάει για φαγητό στους παππούδες το αναστατώνουν και το αφήνουν με το ερώτημα «μήπως κάτι δεν πάει καλά μαζί μου;».

Τέσσερις υγιείς εναλλακτικές

Σύμφωνα με την παιδοψυχολόγο, μπορεί να κάνει ένα βήμα πίσω ο γονιός και να αναρωτηθεί τι του συμβαίνει και νιώθει θυμό και απογοήτευση για το παιδί. «Να θυμάστε ότι τα παιδιά, όπως και οι ενήλικες, είναι φτιαγμένα για να βιώνουν διάφορα συναισθήματα, άλλοτε θετικά και συχνά όχι τόσο» εξηγεί, προτείνοντας αντί των παραπάνω φράσεων τα παρακάτω παραδείγματα που δείχνουν μεγαλύτερη κατανόηση και ενσυναίσθηση:

– «Δεν θέλεις να το κάνεις αυτό τώρα. Το καταλαβαίνω. Αλλά πρέπει.»
– «Αν σου φαίνεται δύσκολο, μπορώ να σε βοηθήσω εγώ»
– «Μακάρι να μπορούσαμε να το κάνουμε αυτό μαζί»
– «Θέλεις να κάνεις αυτό; Το καταλαβαίνω. Δυστυχώς, δεν γίνεται αυτή τη στιγμή».

Το παιδί θέλει να νιώσει ότι υπάρχει κατανόηση για όσα αισθάνεται, οι γονείς από την πλευρά τους να δείξουν ενσυναίσθηση αλλά και ότι τα σχέδια δεν γίνεται να αλλάξουν επειδή έχει αυτό το ξέσπασμα. «Αν χρειαστεί, μπορείτε να το «αγνοήσετε με καλό τρόπο” το παιδί που φέρεται άσχημα. Αντί να προσπαθήσετε να διαχειριστείτε τη συμπεριφορά του, αφήστε τη να περάσει. Πείτε κάτι όπως “Πάω να ετοιμάσω τα πράγματά μας και επιστρέφω να σε πάρω σε λίγο”» συμβουλεύει.

Τέλος, να ο γονιός έχασε την ψυχραιμία του και είπε πράγματα που μετάνιωσε, θα πρέπει να αναγνωρίσει το λάθος του για να αποκαταστήσει τη σχέση εμπιστοσύνης με το παιδί, λέγοντας επί παραδείγματι «ήταν πολύ δύσκολο. Εγώ έβαλα τις φωνές, εσύ αναστατώθηκες… Και τώρα είμαστε πάλι εντάξει».