Ρομαντισμός και πραγματικότητα

Αν και στο καθημερινό μας λεξιλόγιο ο όρος ρομαντισμός χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά για να περιγράψει ερωτικές ή συναισθηματικές καταστάσεις, στην πραγματικότητα ρομαντικός είναι κάθε άνθρωπος με ισχυρή φαντασία, ηρωισμό, περιπετειώδη διάθεση, άρνηση συμβιβασμού με την καθημερινότητα, πάθος για το μυστηριώδες ή το απροσπέλαστο και αγάπη για την περιπλάνηση και τις ανακαλύψεις.

Παρ΄ όλες αυτές τις διαφορές στα εξωτερικά τους γνωρίσματα όμως, οι ρομαντικοί άνθρωποι αναγνωρίζονται εύκολα χάρη στη μοναχική, απόμακρη και ευαίσθητη φύση τους. Επειδή αποστρέφεται τις ασημαντότητες, τους εγωισμούς και τις κακίες της καθημερινότητας, ο ρομαντικός έχει την τάση να απομακρύνεται από τη ζωή των πολλών και οχυρωμένος πίσω από τη διαφορετικότητά του να παρακολουθεί και να κρίνει, από όσο μεγαλύτερη απόσταση γίνεται, τον κόσμο γύρω του. Κρυφή και μόνιμη ελπίδα του είναι ότι κάποτε θα καταφέρει να επιλέξει ο ίδιος τον τρόπο ζωής που του ταιριάζει και να ελευθερωθεί από τα δεσμά που του θέτει καθημερινά η ανοησία, η δειλία και η μοχθηρία των άλλων.

Σπάνια όμως καταφέρνει να πραγματοποιήσει τα όνειρά του. Αργά ή γρήγορα η ζωή, η τύχη ή η ανάγκη τον υποχρεώνουν να εξαλείψει (ή τουλάχιστον να περιορίσει) την τάφρο που τον χωρίζει από τον «χυδαίο, ανέραστο και ταπεινό» καθημερινό κόσμο για να αγωνιστεί σε ένα στίβο που δεν επέλεξε, με αντιπάλους που δεν γνωρίζει και με κανόνες που αλλάζουν συνεχώς χωρίς καμία προειδοποίηση.

Για κάθε ρομαντικό άνθρωπο αυτή η πάλη μεταξύ της πεζής πραγματικότητας και της επιθυμίας του για μια ζωή αλλιώτικη από τις άλλες αποτελεί την κρισιμότερη δοκιμασία της ζωής του, καθώς μέσα από αυτήν καθορίζει ποιος τελικά θέλει να είναι, τι ζητάει από αυτόν τον κόσμο και με ποιο τρόπο θα αγωνιστεί για να το αποκτήσει. Συνήθως πάντως αυτή η δοκιμασία οικοδομεί χαρακτήρες οι οποίοι μπορούν να καταταχθούν σε μια (ή συχνότερα σε περισσότερες) από τις ακόλουθες κατηγορίες:

1. Οι κυνικοί. Είναι εκείνοι που (δίκαια ή άδικα) λύγισαν μπροστά στις δυσκολίες και απαρνήθηκαν ολοκληρωτικά τα όνειρα και τις ευαισθησίες τους. Γι’ αυτούς μόνο «χειροπιαστά» πράγματα όπως το χρήμα και η εξουσία έχουν αξία σ’ αυτόν τον κόσμο και μόνο τρελός ή ανόητος μπορεί να χαρακτηριστεί όποιος ασχολείται με οτιδήποτε άλλο.

2. Οι επαναστάτες. Είναι εκείνοι που ορκίστηκαν να μη συμβιβαστούν ποτέ και αγωνίζονται να αλλάξουν τον κόσμο, αδιαφορώντας για τις θυσίες (δικές τους ή καμιά φορά και των άλλων), σίγουροι ότι όλα τα όνειρα μπορούν να πραγματοποιηθούν ακριβώς όπως τα οραματίστηκαν και βέβαιοι ότι ο άνθρωπος μπορεί να ορίσει μόνος, χωρίς κανένα συμβιβασμό, τη μοίρα του.

3. Οι μισάνθρωποι. Είναι εκείνοι που εχθρεύονται τους ανθρώπους γύρω τους γιατί αποδείχθηκαν κατώτεροι των ονείρων και των προσδοκιών τους. Μισούν τον κόσμο είτε γιατί δεν βρέθηκε ποτέ κανείς για να τους καταλάβει, είτε (συνηθέστερα) γιατί δεν υπήρξε ποτέ τίποτε τόσο μεγάλο και αξιόλογο σ’ αυτούς ώστε να αξίζει της προσοχής, του ενδιαφέροντος και της αγάπης των άλλων.

4. Οι ερημίτες. Είναι εκείνοι που κουράστηκαν να αγωνίζονται και αποτραβήχτηκαν στο περιθώριο της ζωής. Πολύ αδύναμοι για να συνεχίσουν τη μάχη, αλλά ακόμη πιστοί στα οράματα και τις προσδοκίες τους, μένουν στη γωνία, προσμένοντας για όλη τους τη ζωή το θαύμα που θα δώσει σάρκα και οστά σε όσα ονειρεύονται ή θρηνώντας γιατί η μοίρα τούς προσέφερε πολύ λιγότερα απ’ όσα της ζήτησαν.

5. Οι αθεράπευτοι. Είναι εκείνοι που συνεχίζουν να ψάχνουν για τους ανθρώπους, τους τόπους ή τις καταστάσεις που έχει πλάσει η φαντασία τους σίγουροι ότι κάπου υπάρχουν και κάποια στιγμή θα τους φανερωθούν. Ανίκανοι να αποδεχθούν (και να αγαπήσουν) την «πεζή» πραγματικότητα, οι αθεράπευτοι αναζητούν το ανύπαρκτο και περνούν τη ζωή τους, περιμένοντας να παρουσιαστεί ολοζώντανο μπροστά τους εκείνο που θέλουν, αλλά δεν τολμούν ή δεν μπορούν να δημιουργήσουν μόνοι τους.

6. Οι θαρραλέοι. Είναι εκείνοι που βλέπουν τα ελαττώματα, τους φόβους και την ανοησία των άλλων, αλλά καταφέρνουν παρόλα αυτά να τους αγαπούν, να τους σέβονται και, όταν πρέπει, να τους θαυμάζουν. Γνωρίζουν την ασχήμια, την αδικία και τις δυσκολίες της ζωής, αλλά τις πολεμούν (λιγότερο ή περισσότερο γενναία) και έχουν το θάρρος να πιστεύουν ότι ο κόσμος μας είναι τόσο πλούσιος, όμορφος και πολύτιμος ώστε αξίζει να ζεις και να αγωνίζεσαι γι’ αυτόν (και μέσα σ’ αυτόν) όσο συχνά κι αν σε πληγώνει.

Απ΄ όλους τους ρομαντικούς χαρακτήρες, οι θαρραλέοι είναι εκείνοι που έχουν επιλέξει το δυσκολότερο έργο. Πρέπει να είναι μαχητικοί (για να μην αποθαρρύνονται από τις δυσκολίες), συνετοί (για να αποφεύγουν τις άσκοπες και ασήμαντες μάχες), επιδέξιοι (για να επικρατούν στους περισσότερους αγώνες), ενθουσιώδεις (για να μη φοβούνται να δοκιμάσουν κάτι καινούριο), ευαίσθητοι (για να ανακαλύπτουν την ομορφιά του κόσμου γύρω τους όσο βαθιά κι αν είναι κρυμμένη) και καλόψυχοι (για να αγαπούν πολύ, να τιμωρούν σπάνια και να μη μισούν καθόλου).

Αφού λοιπόν οι δυσκολίες μιας τέτοιας ζωής είναι τόσες πολλές, η ανταμοιβή για όσους την επιλέγουν δεν μπορεί παρά να είναι ανάλογη. Ο θαρραλέος είναι ο μόνος άνθρωπος που μπορεί να ερωτευτεί αληθινά μια και αγαπάει αυτό που υπάρχει πραγματικά και όχι εκείνο που έπλασε με τη φαντασία του (και το οποίο κάποτε θα αποδειχθεί κατώτερό της). Είναι επίσης ο μόνος που μπορεί να απολαύσει τη ζωή σε όλο της το μεγαλείο μια και διαθέτει τη σπάνια ικανότητα να ανακαλύπτει τις όμορφες πλευρές πραγμάτων που οι άλλοι (δέσμιοι της καθημερινότητας ή χαμένοι μέσα στα όνειρά τους) προσπερνούν χωρίς να τους δίνουν σημασία.

Το σημαντικότερο όμως πλεονέκτημα ενός θαρραλέου είναι ότι σχεδόν πάντα κερδίζει την αγάπη και την εκτίμηση των άλλων επειδή γνωρίζει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι είναι πάντα πρόθυμοι να ανταποδώσουν το σεβασμό και την αγάπη που τους προσφέρουν. Έτσι, φροντίζει να μην είναι ποτέ φειδωλός στα αισθήματά του και προσπαθεί, όσο του επιτρέπουν οι δυνάμεις του, να δίνει πάντοτε περισσότερα απ’ όσα ζητά από τους γύρω του.

Αυτή η αισιόδοξη πρακτική βέβαια δεν φέρνει πάντα το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ο θαρραλέος όμως ξέρει να απολαμβάνει τις επιτυχίες της και έχει μάθει να αντέχει στις πληγές που του προξενούν η κακία, οι φοβίες και τα σφάλματα των άλλων. Μην με ρωτήσετε πάντως πώς τα καταφέρνει. Αυτή είναι μια απάντηση που ο καθένας πρέπει να βρει για τον εαυτό και εγώ τουλάχιστον βρίσκομαι ακόμη στο ψάξιμο.