Τα κατοικίδια ζώα και ο ανθρώπινος ψυχισμός

Η σκέψη μας για τα ζώα και ιδίως κατοικίδια συνδέεται άρρηκτα και αυτομάτως με το γεγονός ότι είναι χαριτωμένα, συμπαθητικά και μας κρατούν συντροφιά. Εκτός από αυτό όμως, οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι η συνύπαρξη με τα κατοικίδια επηρεάζει βαθιά τον ψυχισμό μας.

Ξεκινώντας από την παιδική ηλικία, έχει διαπιστωθεί ότι η ύπαρξη κάποιου κατοικίδιου ζώου, είναι στην κυριολεξία, μάθημα ζωής για το παιδί. Ένα ζωάκι στο σπίτι αποτελεί ένα αληθινό, καθημερινό μάθημα στοργής και ψυχικού «δεσίματος» με ένα άλλο έμβιο ον. Αλλά και πέρα από αυτό, η ύπαρξη ενός σκύλου, μιας γάτας, κάποιου πουλιού ή ψαριών στο οικιακό περιβάλλον καλλιεργεί το αίσθημα της ευθύνης και βοηθά το παιδί να ωριμάσει, καθώς μαθαίνει ότι η συμπεριφορά του πρέπει να είναι συνεπής και σταθερή απέναντι στους οικογενειακούς του φίλους. Με την παρουσία ζώων στο σπίτι το παιδί αντιλαμβάνεται καλύτερα τον κύκλο της ζωής, από τη γέννηση έως το θάνατο. Οι γονείς βέβαια αναρωτιούνται τι θα γίνει αν το ζωάκι αρρωστήσει και πεθάνει, ξεχνώντας ότι αυτό το λυπηρό και οδυνηρό για το παιδί γεγονός αποτελεί μάθημα ζωής, που το εξοικειώνει με την ιδέα της απώλειας και τη σημασία των στενών ψυχικών δεσμών ανεξάρτητα από τη διάρκειά τους.

Μια πρόσφατη έρευνα στο Πανεπιστήμιο της Βόννης έδειξε ότι η συντροφιά ενός σκύλου βοηθά τα παιδιά να ξεπεράσουν τα αρνητικά συναισθήματα που προκαλούνται από το χωρισμό των γονιών τους. Οι επιστήμονες που μελέτησαν τη συμπεριφορά των παιδιών ένα χρόνο μετά το διαζύγιο των γονιών τους βρήκαν ότι όσα είχαν ένα σκύλο παρουσίαζαν λιγότερο επιθετική συμπεριφορά σε σχέση με εκείνα που δεν είχαν τέτοιου είδους συντροφιά. Επίσης, τα παιδιά που δεν είχαν σκύλο ήταν σε μεγαλύτερο βαθμό οξύθυμα, πεισματάρικα και συμπεριφέρονταν άσχημα (π.χ., φωνές, φασαρία), προκειμένου να αποσπάσουν την προσοχή των γύρω τους.

Η Δρ Τάνια Χοφ, ψυχολόγος στην ομάδα επιστημόνων που μελέτησαν τη συμπεριφορά των 150 παιδιών που έλαβαν μέρος στην έρευνα, ερμηνεύοντας τα ευρήματα είπε ότι πιθανότατα η παρουσία ενός σκύλου βοηθά το παιδί των χωρισμένων γονιών να αισθάνεται σιγουριά και ασφάλεια, συνεισφέροντας έτσι στη σταθεροποίηση της συμπεριφοράς του και αποτρέποντας τις απότομες μεταπτώσεις στη διάθεσή του. Η Δρ Χοφ όμως, επισημαίνει ότι τα ευεργετικά αποτελέσματα της συντροφιάς ενός σκύλου είναι ορατά, όταν αποτελεί μέλος της οικογένειας για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν είναι μια ξαφνική προσθήκη στη σύνθεσή της λίγο πριν από το διαζύγιο.

Η συντροφιά που προσφέρει ένα κατοικίδιο ζώο ωφελεί επίσης τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Ειδικότερα για τα παιδιά, ένα ζώο αποτελεί -κατά κάποιον τρόπο- μια μορφή μοντέλου προς μίμηση. Η ψυχική σύνδεση του παιδιού με ειδικές ανάγκες με το κατοικίδιο, μέσω της καθημερινής επαφής με αυτό, αποτελεί ένα είδος κοινωνικοποίησης, ενώ προσφέρει και μια μορφή επικοινωνίας με το περιβάλλον.

Ωστόσο, και η τρίτη ηλικία έχει σημαντικές ψυχολογικές και κοινωνικές ωφέλειες από τη συντροφιά ενός κατοικίδιου. Ύστερα από έρευνες που έκανε η κοινωνική ψυχολόγος του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, Δρ Έλεν Λανγκ, σε τρόφιμους γηροκομείων, ανακάλυψε ότι οι ηλικιωμένοι που φρόντιζαν ένα κατοικίδιο ζώο ήταν πιο χαρούμενοι, πιο δραστήριοι και πιο ενεργητικοί σε σχέση με αυτούς που δεν είχαν κάτι ανάλογο.

Η συντροφιά ενός κατοικίδιου χάρισε όμορφο νόημα στη ζωή τους, αποτελώντας ένα είδος απασχόλησης και γεμίζοντας τις ημέρες τους. Τους έδωσε τη χαρά της προσδοκίας (π.χ., να το δουν και να παίξουν μαζί του, να το φροντίσουν) και τους βοήθησε να υιοθετήσουν μια πιο αισιόδοξη και χαρούμενη στάση ζωής. Σε αντίθεση με αυτούς, οι ηλικιωμένοι που δεν είχαν ένα κατοικίδιο παρουσίαζαν βαρυθυμία, μελαγχολία και κατήφεια. Επίσης ήταν λιγότερο δραστήριοι και πιο αρνητικοί απέναντι στη ζωή.

Η συντροφιά των ζώων, λοιπόν, δεν ομορφαίνει απλώς τη ζωή μας, αλλά της δίνει νόημα και αποτελεί πηγή χαράς. Συνεισφέρει με ποικίλους τρόπους στη θετική διαμόρφωση του ψυχισμού και της διάθεσής μας. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι ένα κατοικίδιο αποτελεί ευθύνη και θα πρέπει να αναλάβουμε τη φροντίδα του, διασφαλίζοντας την καλή φυσική αλλά και ψυχολογική κατάσταση του ίδιου του ζώου.