Μητρικός Θηλασμός: Μία απέραντη πράξη αγάπης

Καλώς ήρθες μωράκι…
Συγχαρητήρια για το μωράκι σας! Να σας ζήσει!
Η αναμονή όλων αυτών των μηνών τελείωσε, το μωράκι σας γεννήθηκε και σύντομα θα γυρίσετε στο σπίτι σας. Λίγες συμβουλές λοιπόν για μία σωστή αρχή με το μωρό σας, συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να προσαρμοστείτε γρήγορα και εύκολα στην καινούργια ζωή σας.

Μητρικός Θηλασμός

Η φύση έχει προβλέψει ώστε το νεογέννητο μωρό να μπορεί αμέσως να τραφεί με το γάλα της μαμάς του. Το μητρικό γάλα περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που έχει ανάγκη το νεογέννητο μωρό σας και μάλιστα του παρέχει τα δικά σας αντισώματα ώστε ο οργανισμός του να μπορεί να αντιμετωπίσει ασθένειες και λοιμώξεις.

To πρωτόγαλα που παράγει το στήθος σας, αμέσως μετά τον τοκετό, είναι πολύ πλούσιο σε αντισώματα και βοηθά το πεπτικό σύστημα του μωρού σας να ωριμάσει. Λειτουργεί σαν ένα φυσικό καθαρτικό που βοηθά στην απομάκρυνση του μηκώνιου (τα πρώτα κακά του μωρού σας) από το έντερο και μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης ίκτερου στα νεογέννητα. Η σύστασή του αλλάζει σταδιακά φτάνοντας στο κανονικό μητρικό γάλα το τρίτο περίπου εικοσιτετράωρο μετά τον τοκετό.

Είναι εντυπωσιακό ότι η ποιότητα του μητρικού γάλακτος διαφέρει κατά τη διάρκεια κάθε θηλασμού. Το πρώτο γάλα είναι σαφώς αραιότερο ώστε να ξεδιψάσει το μωράκι σας ενώ το γάλα που ρέει στη συνέχεια είναι πιο πυκνό και πιο θρεπτικό ώστε το μωρό σας να χορτάσει. Επίσης, η σοφία της φύσης έχει προβλέψει ώστε το γάλα των μαμάδων που έχουν γεννήσει πρόωρα μωρά να είναι διαφορετικής σύνθεσης έτσι ώστε να καλύπτει τις διαφοροποιημένες ανάγκες των πρόωρων μωρών.

Πλεονεκτήματα του Μητρικού Θηλασμού Για το μωρό

Τα οφέλη του μητρικού θηλασμού για το μωρό σας είναι πολλά και πολύ σημαντικά:
– Ο θηλασμός είναι η φυσική συνέχεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού
– Η σωματική επαφή με τη μητέρα κάνει το μωρό να νιώθει ασφάλεια και σιγουριά και βοηθά τόσο το μωρό όσο και τη μητέρα να «δεθούν», να αναπτύξουν αυτή την ιδιαίτερη σχέση μεταξύ μητέρας και παιδιού
– Παρέχει αντισώματα αυξάνοντας την άμυνα του οργανισμού του νεογέννητου
– Παρέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά
– Δεν προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις
– Τα μωρά που θηλάζουν έχουν λιγότερους και ηπιότερους κολικούς
– Τα μωρά που θηλάζουν έχουν λιγότερες πιθανότητες για ωτίτιδες και διάρροιες, προσβάλλονται σπανιότερα από λοιμώξεις αναπνευστικού (κοινές ιώσεις) και νεανικό διαβήτη
– Η διαδικασία του θηλασμού βοηθά στη γρηγορότερη ωρίμανση των μυών του προσώπου και των οστών του κρανίου
– Σύμφωνα με κάποιες πρόσφατες, προκαταρκτικές μελέτες, τα μωρά που θηλάζουν έχουν υψηλότερο δείκτη ευφυΐας και λιγότερες πιθανότητες εμφάνισης μαθησιακών δυσκολιών στη σχολική ηλικία

Πλεονεκτήματα του Μητρικού Θηλασμού Για τη μαμά

Πέρα από το πόσο σημαντικό είναι για το μωρό σας το μητρικό γάλα, ο θηλασμός έχει πολλά πλεονεκτήματα και για εσάς την ίδια:
– Πρακτικά οφέλη, γιατί το μητρικό γάλα είναι πάντα στη σωστή θερμοκρασία, αποφεύγετε την αποστείρωση και το ζέσταμα κάθε 3 ώρες, γλιτώνετε τις πολλές διαδρομές από και προς την κουζίνα και μπορείτε να κοιμηθείτε περισσότερο.
– Το στήθος της μαμάς επανέρχεται πιο ομαλά στο προηγούμενο μέγεθός του και διατηρεί καλύτερα το σχήμα του.
– Σύμφωνα με κάποιες έρευνες, οι γυναίκες που θηλάζουν τα παιδιά τους διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο να προσβληθούν από καρκίνο του στήθους ή του τραχήλου καθώς επίσης και μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης οστεοπόρωσης στο μέλλον.
– Με το θηλασμό καταναλώνετε περίπου 500 επιπλέον θερμίδες την ημέρα και παρόλο που στη ζυγαριά σας αυτό δεν φαίνεται αμέσως, θα χάσετε πιο σύντομα τα κιλά της εγκυμοσύνης.
– Κατά τη διάρκεια του θηλασμού, ο οργανισμός σας παράγει την οκυτοκίνη, μία ορμόνη που βοηθά τη μήτρα να επανέλθει γρηγορότερα στο κανονικό της μέγεθος, μειώνοντας έτσι και την πιθανότητα αιμορραγίας.

Πώς θα θηλάσω το μωρό μου

Μπορεί ο θηλασμός να είναι η πιο φυσική διαδικασία, όμως απαιτεί κάποια τεχνική που όλες οι νέες μαμάδες αποκτούν με την εμπειρία. Τις ημέρες που θα παραμείνετε στο μαιευτήριο ζητήστε από το προσωπικό να σας καθοδηγήσει σχετικά με το πώς να τοποθετήσετε το μωρό στο στήθος σας ώστε επιστρέφοντας στο σπίτι να μην αντιμετωπίσετε προβλήματα. Εκμεταλλευτείτε τις ώρες του θηλασμού στο μαιευτήριο και ζητήστε βοήθεια σε κάθε περίπτωση που θα την χρειαστείτε.

Το πιο σημαντικό είναι η σωστή θέση του μωρού. Κατ’ αρχήν καθίστε εσείς όσο πιο αναπαυτικά μπορείτε και κρατήστε το μωρό σας έτσι ώστε:
– Το κεφαλάκι του μωρού σας θα πρέπει να είναι στραμμένο προς εσάς, το στήθος του να ακουμπά πάνω σας. Βάλτε το χεράκι που ακουμπά πάνω σας κάτω από τη μασχάλη σας.
– Οι μαμάδες που έχουν γεννήσει με καισαρική μπορούν επίσης να βάλουν ένα μαξιλάρι πάνω στην κοιλιά τους ώστε το βάρος του μωρού να μην πιέζει την τομή.
– Με το ελεύθερο χέρι σας κρατήστε το στήθος σας φροντίζοντας τα δάχτυλά σας να είναι έξω από την θηλαία άλω (τη σκούρα περιοχή γύρω από τη θηλή).
– Ακουμπήστε το στοματάκι του μωρού σας στη θηλή έτσι ώστε το μωρό σας να το ανοίξει. Μόλις το στόμα του ανοίξει, τραβήξτε το μωρό κοντά σας ώστε να μπορέσει να «πιάσει» τη θηλή σας με τα χείλη του. Το στόμα του θα πρέπει να καλύπτει όχι μόνο τη θηλή αλλά και όση περισσότερη από την θηλαία άλω. Το πηγουνάκι του θα πρέπει να πιέζει το στήθος σας αλλά φροντίστε η μύτη του να είναι ελεύθερη. Αν το στήθος σας είναι μεγάλο, μετακινήστε τα δάχτυλά σας έτσι ώστε να κρατάτε το στήθος σας μακριά από τη μυτούλα του μωρού σας.
– Όταν θέλετε να σταματήσετε το μωρό σας, είτε για να το βάλετε στο άλλο στήθος είτε για να διορθώσετε τη θέση του, μην το τραβάτε μακριά σας για να μην τραυματίσει τη θηλή. Βάλτε την άκρη από το μικρό σας δαχτυλάκι στο στόμα του ώστε να αφήσει πρώτα τη θηλή σας και μετά μετακινήστε το.
– Ακόμη κι αν αποκτήσατε δίδυμα, μπορείτε να τα θηλάσετε παράλληλα, ζητώντας από τη μαία να σας δείξει πώς μπορείτε να τα κρατήσετε και τα δύο στο στήθος σας. Η φύση έχει προβλέψει και γι’ αυτή την περίπτωση καθώς το γάλα σας είναι αρκετό και για τα δύο μωρά.
– Ο θηλασμός διαρκεί περίπου 10-15 λεπτά στο κάθε στήθος κάτι που όμως εξαρτάται κυρίως από το πόσο πολύ πεινάει το μωρό σας. Στην πορεία θα μάθετε να ξεχωρίζετε πότε το μωρό σας έχει χορτάσει ή πότε το στήθος σας αδειάζει χωρίς να κοιτάτε το ρολόι σας.
– Αν σε κάποιο θηλασμό μείνει περισσότερο γάλα στο ένα στήθος, ξεκινήστε τον επόμενο θηλασμό από το πιο γεμάτο στήθος και συνεχίστε με το άλλο.
– Πολλές μαμάδες βρίσκουν πολύ βολικό να κάνουν ένα ζεστό ντους στο στήθος τους αμέσως πριν το θηλασμό ή να τοποθετούν ζεστές κομπρέσες στο στήθος για να διευκολύνουν τη ροή του γάλακτος.

Μέχρι πότε θα θηλάσω το μωρό μου;

Αυτό θα το απαντήσετε μόνο εσείς. Θα εξαρτηθεί από την ποσότητα του γάλακτος που παράγει το στήθος σας, τον τρόπο ζωής σας και τη δική σας αφοσίωση στο θηλασμό. Η περίοδος του θηλασμού που απαιτείται για να λάβει το μωρό σας όλα τα απαραίτητα αντισώματα, υπολογίζεται σε τρεις τουλάχιστον μήνες.

Πώς θα ξέρω αν το μωρό μου τρώει αρκετά;

Είναι φυσικό κάθε καινούργια μαμά να νιώθει ανασφαλής και να αναρωτιέται αν το μωρό της τρώει αρκετά. Στις πρώτες εβδομάδες ζωής του νεογέννητου, ο πιο σίγουρος τρόπος είναι το ζύγισμα του μωρού ανά εβδομάδα έτσι ώστε ο παιδίατρος να ελέγχει αν ο ρυθμός αύξησης βάρους είναι φυσιολογικός.

Αν το μωρό σας δεν τρώει αρκετά θα σας το πει. Ένα μωρό που έχει χορτάσει θα κοιμηθεί ανενόχλητο για περίπου 3-4 ώρες. Σε αυτή τη φάση, τα μωρά ξυπνούν και κλαίνε όταν πεινάνε, επομένως ένα μωρό που ξυπνάει και ζητάει να φάει κάθε 2 ώρες πιθανότατα να μην πίνει όσο γάλα χρειάζεται.

Προσπαθείτε πάντα να κάνετε το μωρό σας να ρεύεται στη μέση του θηλασμού, όταν δηλαδή θα αλλάξετε στήθος αλλά και στο τέλος του θηλασμού. Με αυτό τον τρόπο θα απομακρύνετε τον αέρα που υπάρχει στο στομάχι του και μπορεί να το κάνει να νιώθει χορτάτο χωρίς να έχει πάρει την ποσότητα γάλακτος που χρειάζεται.

Καθώς τόσο η μητέρα όσο και το μωρό συνηθίζουν τη διαδικασία του θηλασμού, γίνεται όλο και πιο εύκολο για τη μητέρα να ξεχωρίσει αν το μωρό της έχει χορτάσει. Αν παρόλα αυτά έχετε αμφιβολίες, συζητήστε τις απορίες και τις ανησυχίες σας με τον παιδίατρο που παρακολουθεί το μωρό σας.

Επιστροφή στην εργασία και θηλασμός

Η επιστροφή στην εργασία σας δεν πρέπει απαραίτητα να σημάνει και το τέλος του θηλασμού. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, το μωρό σας θα είναι 2-3 μηνών όταν θα επιστρέψετε στην εργασία σας. Αρα το μωρό σας χρειάζεται ακόμα το μητρικό γάλα για τη σωστή του ανάπτυξη.

Εκμεταλλευτείτε και προσαρμόστε το μειωμένο ωράριο που δικαιούστε έτσι ώστε να θηλάζετε το μωρό σας αμέσως πριν φύγετε για τη δουλειά σας και μόλις επιστρέψετε έτσι ώστε κατά τη διάρκεια της εργασίας σας να χρειάζεται να αντλήσετε το γάλα σας με το θήλαστρο μόνο μία φορά. Η διαδικασία άντλησης χρειάζεται μόνο 15 λεπτά και δεν θα πρέπει να σας είναι ιδιαίτερα δύσκολο να εξασφαλίσετε αυτό το χρόνο κατά τη διάρκεια του ωραρίου σας.

Ακόμα και κάτω από συνθήκες πίεσης, όπως κατά τη διάρκεια της εργασίας σας, μην ξεχνάτε τη σωστή υγιεινή για τη χρήση του θήλαστρου. Σαπουνίζετε καλά τα χέρια σας πριν αρχίσετε τη διαδικασία. Αν έχετε τη δυνατότητα, τοποθετείστε ζεστές κομπρέσες στο στήθος σας 5-10 λεπτά πριν για να βοηθήσετε τη ροή του γάλακτος. Μετακινείτε ελαφρά το θήλαστρο γύρω από τη θηλή για να ερεθίσετε όλους τους γαλακτοφόρους αδένες.

Αφού τελειώσετε, αποθηκεύστε το γάλα σε αποστειρωμένο δοχείο και τοποθετήστε το στο ψυγείο (στη συντήρηση) μέχρι την ώρα που θα επιστρέψετε στο σπίτι σας.

Πώς διατηρείται το μητρικό γάλα;

Το μητρικό γάλα διατηρείται στο ψυγείο (συντήρηση) για 24 ώρες και στην κατάψυξη μέχρι 3 ημέρες. Προσοχή όμως, το γάλα που αποψύχεται ή ζεσταίνεται δεν επιτρέπεται να ξαναμπεί στο ψυγείο. Η πιο πρακτική συμβουλή είναι να μοιράζετε το γάλα σε διαφορετικά δοχεία, σε ποσότητες που αντιστοιχούν σε ένα και μόνο γεύμα του μωρού σας ώστε να χρησιμοποιείτε μόνο όσο χρειάζεστε. Το γάλα που τυχόν θα περισσέψει μέσα στο μπιμπερό του μωρού σας δεν επιτρέπεται να ξαναχρησιμοποιηθεί για άλλο γεύμα καθώς αναπτύσσονται επικίνδυνα βακτηρίδια.

Μπορώ να θηλάζω και να κάνω δίαιτα;

Μπορείτε με ασφάλεια να ρυθμίσετε τη διατροφή σας δεν επιτρέπεται όμως να κάνετε δίαιτα «πείνας» όσο θηλάζετε. Δικαιολογημένα βιάζεστε να χάσετε τα κιλά της εγκυμοσύνης, όμως το μωρό σας έχει ανάγκη να τρέφεστε σωστά γιατί ουσιαστικά τρώει ό,τι τρώτε. Η διατροφή της μητέρας που θηλάζει θα πρέπει να είναι πλούσια σε ασβέστιο (γάλα και γαλακτοκομικά), σε λαχανικά και υδατάνθρακες (πατάτες, ζυμαρικά) και να περιλαμβάνει πολλά υγρά (κυρίως νερό ή φυσικούς χυμούς).

Αποφύγετε τις τροφές που είναι πλούσιες σε θερμίδες και φτωχές σε θρεπτικές ουσίες, όπως τα γλυκά, τα παγωτά, τα πολύ λιπαρά φαγητά, τις σάλτσες και τα αναψυκτικά. Υπενθυμίζουμε ότι κατά την περίοδο που θηλάζετε το μωρό σας, καταναλώνετε περίπου 500 θερμίδες επιπλέον κάθε ημέρα πράγμα που όμως δεν σημαίνει ότι μπορείτε να λαμβάνετε 500 θερμίδες επιπλέον.

Κάντε λίγη υπομονή, το σώμα σας θα επανέλθει σιγά-σιγά. Άλλωστε σιγά-σιγά κατάφερε να φτάσει και στον τοκετό. Να έχετε επίσης στο μυαλό σας ότι η μεγάλη απώλεια βάρους σε σύντομο χρονικό διάστημα δημιουργεί μεγάλη συγκέντρωση τοξινών (που περιέχονται στο σωματικό λίπος) οι οποίες απελευθερώνονται στην κυκλοφορία και περνούν στο γάλα. Επίσης, για αισθητικούς λόγους, η σταδιακή ελάττωση του βάρους, θα σας βοηθήσει να αποφύγετε ή έστω να περιορίσετε την χαλάρωση.

Πρέπει να αποφεύγω κάποιες τροφές όσο θηλάζω;

Καθώς το πεπτικό σύστημα των νεογέννητων είναι ακόμη ανώριμο, κάποιες τροφές που θα καταναλώσει η μητέρα είναι «βαριές» και δύσπεπτες για το μωρό της.

Καλό θα ήταν λοιπόν να αποφύγετε για τους πρώτους 2-3 μήνες ζωής του μωρού σας, τις πικάντικες τροφές και τα όσπρια. Τα όσπρια ειδικότερα έχουν τη δυσάρεστη ιδιότητα να προκαλούν αέρια που μπορεί να επιδεινώσουν τους κολικούς του μωρού σας. Για τον ίδιο λόγο, το λάχανο και το μπρόκολο θα πρέπει να καταναλώνονται σε μικρές ποσότητες.

Επίσης, ουσίες όπως η καφεΐνη, το αλκοόλ και η νικοτίνη περνούν στο γάλα σας άρα και στο μωρό σας και επομένως θα πρέπει να αποφεύγονται. Η καφεΐνη μπορεί να κάνει το μωρό σας πιο νευρικό ενώ η συστηματική κατανάλωση αλκοόλ ενοχοποιείται για την καθυστέρηση της ανάπτυξης των μωρών τόσο όσον αφορά το ρυθμό αύξησης βάρους τους όσο και το κεντρικό νευρικό σύστημα του νεογέννητου.

Οι συνέπειες της νικοτίνης είναι γνωστές, όσον όμως αφορά στις θηλάζουσες μητέρες, το κάπνισμα μπορεί πέραν των άλλων, να μειώσει δραστικά και την ποσότητα του μητρικού γάλακτος. Ακόμα κι αν εσείς η ίδια δεν καπνίζετε, μην εκθέτετε το μωρό σας σε παθητικό κάπνισμα. Μην καπνίζετε στο χώρο που βρίσκεται το μωρό σας και ζητήστε από τους επισκέπτες σας να κάνουν το ίδιο.

Αν παρόλα αυτά δεν μπορείτε να αντισταθείτε στον πειρασμό, φροντίστε να περιορίσετε την κατανάλωση των παραπάνω στο ελάχιστο και προτιμήστε να τα καταναλώσετε αμέσως μετά το θηλασμό ώστε οι βλαβερές ουσίες να έχουν διαλυθεί (κατά το δυνατόν) στο χρόνο που μεσολαβεί μέχρι τον επόμενο θηλασμό.

Θηλασμός και Φάρμακα;

Κατά την περίοδο του θηλασμού δεν θα πρέπει να πάρετε κανένα φάρμακο χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού σας. Τα περισσότερα φάρμακα, ακόμη και τα πιο αθώα, περνούν στην κυκλοφορία και στο γάλα σας.

Πότε θα επιστρέψει η περίοδός μου;

Οι μητέρες που θηλάζουν αποκλειστικά το μωρό τους δεν θα έχουν περίοδο για μερικούς μήνες ενώ όσες σταματούν το θηλασμό πριν από τη συμπλήρωση του πρώτου τριμήνου του μωρού τους θα πρέπει να έχουν περίοδο περίπου ένα μήνα μετά τη στιγμή που σταματούν να θηλάζουν.

Το αν έχετε περίοδο δεν επηρεάζει ούτε την ποσότητα ούτε την ποιότητα του γάλακτος, είναι πιθανό όμως τις ημέρες αυτές το στήθος σας να είναι λίγο πιο ευαίσθητο.

Η πρώτη σας περίοδος μπορεί να διαρκέσει μέχρι και 10-12 ημέρες και η ποσότητα του αίματος θα είναι σαφώς μεγαλύτερη απ’ ότι πριν την εγκυμοσύνη καθώς ο οργανισμός σας, μέσω της περιόδου, αποβάλλει και τα υγρά που κατακράτησε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ο χρόνος που χρειάζεται μέχρι η ποσότητα του αίματος να επιστρέψει στο φυσιολογικό μπορεί να είναι αρκετοί μήνες, η διάρκεια όμως ποικίλει από γυναίκα σε γυναίκα.

Μπορώ να μείνω έγκυος όσο θηλάζω;

Ο μύθος που έλεγε ότι όσο μία γυναίκα θηλάζει δεν μπορεί να μείνει έγκυος έχει καταρριφθεί. Μάλιστα, κάποιες γυναίκες έχουν κανονική ωορρηξία ακόμη και πριν από την πρώτη τους (μετά τον τοκετό) περίοδο.

Γι’ αυτό, αν δεν επιθυμείτε μία νέα εγκυμοσύνη τόσο σύντομα, θα πρέπει να λάβετε αντισυλληπτικά μέτρα. Το αντισυλληπτικό χάπι καλό είναι να το αποφεύγουν οι θηλάζουσες μητέρες, αντ’ αυτού λοιπόν επιλέξτε μία άλλη μέθοδο αντισύλληψης όπως το σπιράλ που τοποθετείται εύκολα και γρήγορα από τον γυναικολόγο σας και παρέχει υψηλότατα ποσοστά αντισύλληψης.

Ανεξάρτητα απ’ όλους αυτούς τους ιατρικούς λόγους και τα πλεονεκτήματα που το μητρικό γάλα θα δώσει στο μωρό σας, υπάρχει και κάτι άλλο. Μην στερήσετε από τον εαυτό σας την ευκαιρία να ζήσει αυτή την μοναδική εμπειρία.

Ο μητρικός θηλασμός είναι πάνω απ’ όλα μία απέραντη πράξη αγάπης, ένα μοναδικό δώρο που μόνο μία μητέρα μπορεί να δώσει στο μωρό της.