Σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας: τι μπορεί να περιλαμβάνει;

Με το 1/3 των γυναικών που έχει βιώσει σεξουαλική παρενόχληση στην Ευρώπη να το έχει ζήσει στον χώρο εργασίας, καταλαβαίνουμε ότι είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα, που μπορεί να έχει ακόμη και ακραία επίδραση στο θύμα.

Την ίδια στιγμή, με τις καταγγελίες να πληθαίνουν καθημερινά αυτές τις ημέρες, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να ενημερωθούμε, ώστε να είμαστε σε εγρήγορση και έτοιμοι να το αντιμετωπίσουμε νωρίς, αν ποτέ μας συμβεί.

Δυστυχώς, η σεξουαλική παρενόχληση είναι καθημερινό φαινόμενο, έχει συμβεί ή μπορεί να συμβεί σε κάθε εργασιακό χώρο, με τα θύματα να αντιμετωπίζουν σκληρές καταστάσεις που τους κοστίζουν από την ψυχική τους ηρεμία μέχρι την εργασία τους, χωρίς καν το βήμα να καταθέσουν την εμπειρία τους, αν το θελήσουν.

Μια συνεχής κατάσταση σεξιστικής συμπεριφοράς μπορεί να δημιουργήσει περιβάλλον εχθρικό, τρομακτικό, προσβλητικό και ενοχλητικό για το θύμα, όπως ορίζεται από το Άρθρο 12Α των ευρωπαϊκών κανονισμών προσωπικού. Τέτοιου είδους συμπεριφορές, μάλιστα, ακόμη κι όταν δεν φτάνουν στα άκρα, θεωρούνται παράνομες σύμφωνα με ορισμένες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και απαγορεύονται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της βίας ενάντια σε γυναίκες και την ενδοοικογενειακή βία. Οι νόμοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης κάνουν τον διαχωρισμό μεταξύ της παρενόχλησης με βάση το φύλο, που σημαίνει οποιαδήποτε ανεπιθύμητη συμπεριφορά προκαλείται σε κάποιον λόγω του φύλου του και της σεξουαλικής παρενόχλησης, η οποία περιλαμβάνει ανεπιθύμητη συμπεριφορά σεξουαλικής φύσης. Η παρενόχληση με βάση το φύλο μπορεί να περιλαμβάνει σεξουαλική παρενόχληση και σεξιστική συμπεριφορά.

Πώς ορίζεται, λοιπόν, η σεξουαλική παρενόχληση, σύμφωνα Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων; Ουσιαστικά, πρόκειται για μια ακραία μορφή σεξισμού που μπορεί να οδηγήσει σε φόβο, άγχος, ντροπή, θυμό, μειωμένη παραγωγικότητα και απόδοση, συστηματική απουσία, αναδιοργάνωση του προσωπικού. Η σεξουαλική παρενόχληση είναι ένα νομικό θέμα και περιλαμβάνει οποιαδήποτε μορφή λεκτικής ή μη λεκτικής συμπεριφοράς ή φυσικής επαφής σεξουαλικής φύσης, η οποία σκοπεύει ή επιδρά παραβιάζοντας την αξιοπρέπεια ενός ατόμου και δημιουργεί εχθρικό και προσβλητικό περιβάλλον που οδηγεί σε αίσθημα υποτίμησης και εξευτελισμού.

Πρόκειται για μια μορφή βίας και διάκρισης, με τα θύματα να είναι συνήθως γυναίκες και τους θύτες συνήθως άντρες. Συγκεκριμένα, όταν ο FRA (Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης) έκανε έρευνα πάνω σε γυναίκες που έχουν υποστεί σεξουαλική κακοποίηση στο εργασιακό περιβάλλον, βρέθηκε ότι οι άντρες ήταν οι ένοχοι στο 86% των περιπτώσεων. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι δεν μπορεί να συμβεί και σεξουαλική παρενόχληση από γυναίκα σε άντρα, αν και αυτό είναι λιγότερο σύνηθες.

Το ενδιαφέρον είναι ότι στο πλαίσιο της έρευνας σε ανθρώπους από διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες φάνηκε ότι υπάρχουν πολλές διαφορετικές αντιλήψεις σχετικά με το τι σημαίνει σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας. Οι Γάλλοι, για παράδειγμα, έχουν 3 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να θεωρήσουν παρενόχληση ένα σεξουαλικό αστείο, σε σχέση με τους Δανούς. Οι παράγοντες-κλειδιά είναι το αν το άτομο θεωρεί την πράξη ως μη ηθελημένη και αν μπορεί να απομακρυνθεί και να αποστασιοποιηθεί χωρίς τον φόβο για αντίποινα.

Ένα κοπλιμέντο δεν αναγάγεται απαραίτητα σε σεξουαλική παρενόχληση, καθώς εξαρτάται από το περιεχόμενο και τη σχέση των εμπλεκόμενων. Σε ένα γενικότερο πλαίσιο, πάντως, τα σχόλια για την εμφάνιση κάποιου στον χώρο εργασίας, καλό είναι να αποφεύγονται.

Στην έρευνα του FRA σχετικά με τη βία κατά των γυναικών, διαπιστώθηκε ότι πολλές φορές οι άνθρωποι προσπαθούν να δικαιολογήσουν τη σεξουαλική παρενόχληση λέγοντας ότι «ήταν μόνο ένα αστείο», «είναι παλαιών αρχών», «μα είναι τόσο καλός/ή!», «προέρχεται από διαφορετική κουλτούρα», «ήταν μόνο μια φορά», «ήταν μόνο φλερτ», «είσαι πολύ ευαίσθητος/η».

Τίποτα, όμως, από τα παραπάνω δεν ισχύει. Να θυμάστε ότι:

-Όλο το προσωπικό πρέπει να γνωρίζει τι καθιστά μια συμπεριφορά σεξουαλική παρενόχληση και πρέπει ο καθένας να είναι υπόλογος αν καταπατήσει το νόμο
-Ένα μη πρέπον αστείο μπορεί να θεωρηθεί σεξουαλική παρενόχληση
-Ένα συμβάν σεξουαλικής παρενόχλησης αρκεί και πρέπει να αναφέρεται και να καταγγέλεται
-Μπορεί να υπάρξουν κι άλλα θύματα
-Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να παραβιάσει την αξιοπρέπεια κάποιου άλλου ανθρώπου