Ελέγξτε τα αρνητικά σας συναισθήματα

Συχνά μας κυριεύουν συναισθήματα τα οποία μας ξεπερνούν γιατί αντιπροσωπεύουν αρνητικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς μας: ευσυγκινησία, ευερεθιστότητα, ζήλια… Θα πρέπει όμως να έχομε υπόψη ότι, στη συμπεριφορά και στη στάση μας υπεισέρχονται παράγοντες τόσο ψυχολογικοί, όσο και βιολογικοί που δύσκολα ελέγχονται: η κληρονομικότητα, η παιδεία, ο τρόπος με τον οποίο αντιδρά ο κάθε οργανισμός σε ορισμένες καταστάσεις.

Δηλαδή, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για να επηρεάσουμε τη διάθεση και τη στάση μας; Κάθε άλλο. Υπάρχουν τρόποι να διοχετεύουμε τα συναισθήματά μας. Με την προϋπόθεση ότι θα προσέχουμε τι συμβαίνει μέσα μας!

Όταν μας έρχονται δάκρυα στα μάτια για το τίποτα

Τι συμβαίνει στο σώμα μας
Τα συναισθήματά μας προκαλούν αντιδράσεις οργανικές: η καρδιά χτυπάει γρηγορότερα, τα χέρια τρέμουν, τα μάτια υγραίνονται. Οδηγούν τον εγκέφαλό μας σε μια αυτοματοποιημένη αναζήτηση παρόμοιων εμπειριών. Οι αναμνήσεις αυτές μπορεί να μας κατευνάσουν αλλά μπορεί αντίθετα, να ενισχύσουν αυτό που νιώθουμε. Επίσης, παίζει ρόλο η γενική μας κατάσταση: η έλλειψη ύπνου, το άγχος ή μια πολύ αυστηρή δίαιτα μπορεί να προκαλέσουν ευσυγκινησία! Τέλος, πρέπει να έχουμε υπόψη ότι η συστολή και η εσωστρέφεια είναι στοιχεία χαρακτήρα που μπορούν να μεταβιβαστούν από τους γονείς. Αυτή η κληρονομικότητα διαμορφώνει κατά κάποιον τρόπο, μια βάση που η παιδεία και οι εμπειρίες είτε ενισχύουν είτε αμβλύνουν.

Τι συμβαίνει στο μυαλό μας
Σημαντική επίδραση έχει ο τρόπος με τον οποίο έχουμε ανατραφεί και τα πρότυπα συμπεριφοράς που μας έχουν επιβάλει οι γονείς μας. Για παράδειγμα, αν σας κατηγορούσαν στην παιδική ηλικία για υπερβολική συστολή, ευαισθησία, αδυναμία να ξεπερνάτε τις δυσκολίες, είναι εύκολο να κολλήσετε τώρα μια τέτοια ετικέτα στην πλάτη σας. Το πρόβλημα είναι ότι όσο πιο συνεσταλμένη, ανίκανη ή συναισθηματική θεωρείτε ότι είστε, τόσο περισσότερο γίνεστε κιόλας… Τέλος, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν αντιδρούμε με τον ίδιο τρόπο όταν είμαστε μόνοι και όταν είμαστε παρέα με τους άλλους, που η συναισθηματική διέγερση είναι εντονότερη γιατί φοβόμαστε μήπως κριθούμε αρνητικά.

Η λύση
– Μάθετε να χαλαρώνετε όταν νιώθετε ένα έντονο συναίσθημα που σας ενοχλεί: αναπνέετε ήρεμα, χαλαρώνετε τους μυς σας, σκεφθείτε αισιόδοξα.
– Αναλύετε τις περιστάσεις κάτω από τις οποίες σας κυρίευσαν τα συναισθήματα. Μπορεί να εκπλαγείτε συνειδητοποιώντας ότι δεν αισθάνεστε συστολή παρά μόνο μπροστά σε ορισμένα άτομα.
– Προσπαθείτε να σχετικοποιείτε την κρίση των άλλων λέγοντας ότι είναι καλό μεν να σας κρίνουν, αλλά δεν μπορεί να μας κρίνει διαρκώς όλος ο κόσμος.

Όταν νιώθουμε έτοιμοι να «εκραγούμε»

Τι συμβαίνει στο σώμα μας
Μερικές φορές η διαδοχή πολλών συναισθημάτων, το ένα μετά το άλλο, αρκεί για να προκαλέσει οργή (η σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι…). Γενικά όμως, η οργή είναι ένα έντονο συναίσθημα που στόχο έχει να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε μια «επίθεση». Προκαλεί μια σειρά από αντιδράσεις στον οργανισμό μας, για να συγκεντρώσει ενέργεια: η αρτηριακή πίεση ανεβαίνει, οι μύες συσπώνται, η αναπνοή επιταχύνεται, η καρδιά χτυπάει πιο δυνατά… Είμαστε έτοιμοι για άμυνα!

Η οργή εκφράζει επίσης μια κατάσταση έντασης που μπορεί να έχει συσσωρευτεί μέσα μας, οδηγώντας σε υπερβολική εκδήλωση αντιδράσεων. Τέλος, η οργή μπορεί να οφείλεται στην επίδραση που έχουν στο νευρικό μας σύστημα η υπερβολική κατανάλωση καφέ, το πολύ κάπνισμα ή ορισμένες βιταμίνες.

Τι συμβαίνει στο μυαλό μας
Το γεγονός ότι οργίζεστε εύκολα οφείλεται σε συνδυασμό πολλών παραγόντων: μια κατάσταση χρόνιας έντασης που θέτει διαρκώς σε λειτουργία το νευρικό μας σύστημα κουράζει, ενώ μετά από λίγο προστίθεται ο φόβος μήπως δεν ελέγξετε την κατάσταση, πώς θα Βρείτε λύσεις… Έτσι έρχεται κάποια στιγμή που χάνετε τον έλεγχο γιατί το συναίσθημα γίνεται πολύ έντονο και τότε γίνεται η έκρηξη. Πολλές φορές επίσης, έχουμε την τάση να εκλαμβάνουμε τα συναισθήματά μας για αδυναμίες. Προσπαθούμε να τα ελέγξουμε, να τα καταπνίξουμε, με αποτέλεσμα να αυξάνουμε τη νευρικότητα και την ευερεθιστότητά μας!

Η λύση
– Όταν νιώθετε την οργή να σας πνίγει, απομονωθείτε σε ένα χώρο, όπου θα παίρνετε μια ήρεμη ανάσα και θα προσπαθείτε να χαλαρώσετε. Το συναίσθημα θα παραμένει, αλλά δεν θα έχει τόσο έντονο αντίκτυπο.
– Μετά την κρίση, αναλύετε τις συνέπειες τής οργής σας και θα καταλάβετε πόσο κακό κάνετε σε σας και στους άλλους. Αυτό είναι το πρώτο βήμα για να αλλάξετε στάση.
– Αφιερώνετε χρόνο για να χαλαρώνετε, κρατάτε μερικές στιγμές για τον εαυτό σας, έστω κι αν δεν κάνετε τίποτα. Έχετε κάθε δικαίωμα!
– Αποδεχθείτε την ιδέα ότι δεν μπορούμε να ελέγχουμε τα πάντα…

Όταν αισθανόμαστε παραλυμένοι, ανίκανοι να πούμε όχι

Τι συμβαίνει μυαλό μας
Οι άνθρωποι που δυσκολεύονται να πουν όχι έχουν κάποιο όφελος, παρότι δεν το συνειδητοποιούν πάντα. Τους θεωρούν ευγενικούς, γενναιόδωρους, είναι ένας τρόπος να αποφύγουν την απόρριψη… Σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζει επίσης και ο τρόπος με τον οποίο έχει μεγαλώσει κάποιος.

Η λύση
– Πρέπει να καταλάβετε ότι το να λέτε πάντα «ναι» δεν είναι η καλύτερη στρατηγική για να κάνετε τους άλλους να σας αγαπούν.
– Δημιουργήστε ένα κίνητρο προσπαθώντας να συνειδητοποιήσετε ότι δεν χάνετε τίποτα από την προσωπική σας αξία λέγοντας «όχι» όταν πρέπει.
– Αποκτήστε αυτοπεποίθηση. Αυτό σημαίνει να αποδεχθείτε την ιδέα ότι δεν μπορεί να είστε αρεστοί σε όλο τον κόσμο.

Όταν τα βλέπουμε όλα μαύρα

Τι συμβαίνει στο σώμα μας
Φαίνεται πως η θλίψη αυξάνει την παραγωγή ορισμένων «χημικών αγγελιαφόρων» οι οποίοι εκτός των άλλων, ενισχύουν το άγχος. Έτσι, έχει βρεθεί σε άτομα καταθλιπτικά χαμηλό επίπεδο σεροτονίνης, μιας ορμόνης που συμμετέχει στον ύπνο, την όρεξη και τη διάθεση. Εξάλλου, όταν είμαστε στενοχωρημένοι, ο εγκέφαλός μας αναζητεί στη μνήμη μας αναμνήσεις γεγονότων εξίσου θλιβερών. Κάνουμε λιγότερες σκέψεις απ’ ό,τι συνήθως και γι’ αυτό τους δίνουμε μεγάλη σημασία, ενώ έχουμε επίσης, την τάση να νιώθουμε περισσότερο τι συμβαίνει στο σώμα μας.

Τι συμβαίνει μυαλό μας
Οι ψυχολόγοι γνωρίζουν καλά αυτή την κατάσταση εσωτερικού «αναμασήματος» που χαρακτηρίζει τις καταθλιπτικές καταστάσεις και το άγχος. Σε αυτή την περίπτωση, ένα δύσκολο προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό (πένθος, σοκ, σοβαρή ασθένεια, τραυματικός χωρισμός…) μπορεί να επιδεινώσει ένα κατά βάση απλό χαρακτηριστικό, που κληρονομεί κανείς από τους γονείς του, ακριβώς όπως κληρονομεί το χρώμα των ματιών ή το ύψος.

Η λύση
– Κάθε συναίσθημα είναι ένα μήνυμα. Αυτό ισχύει και για τη θλίψη, που μας δίνει ενδείξεις σχετικά με το τι μας κάνει να υποφέρουμε, τι μας λείπει, σε τι προσβλέπουμε. Αν προσέχουμε τι γίνεται μέσα μας (και σε ποιες περιστάσεις) θα μπορούμε να αντιδρούμε καλύτερα.
– Όταν έχουμε την εντύπωση ότι βρισκόμαστε σε ένα τούνελ χωρίς να βλέπουμε φως στην άκρη, μπορεί να έχουμε αληθινή κατάθλιψη για την οποία είναι απαραίτητο να συμβουλευθούμε ανάλογο γιατρό, ψυχίατρο, ψυχολόγο ή νευρολόγο.